Le 8 décembre de l’an dernier, M. Gerbois, professeur de mathématiques au lycée de Versailles, dénicha, dans le fouillis d’un marchand de bric-à-brac, un petit secrétaire en acajou qui lui plut par la multiplicité de ses tiroirs.

8 grudnia ubiegłego roku Gerbois, nauczyciel matematyki w liceum w Wersalu, odkrył wśród rzeczy sprzedawanych przez handlarza starociami małe sekretarzyko z drewna akacjowego, które zwróciło jego uwagę ze względu na dużą liczbę szuflad.

— Voilà bien ce qu’il me faut pour l’anniversaire de Suzanne, pensa-t-il.

– To jest właśnie to, czego potrzebuję na urodziny Suzanne – pomyślał.

Et comme il s’ingéniait, dans la mesure de ses modestes ressources, à faire plaisir à sa fille, il débattit le prix et versa la somme de soixante-cinq francs.

Ponieważ starał się sprawić przyjemność córce w ramach swoich skromnych środków, wynegocjował cenę i zapłacił sześćdziesiąt pięć franków.

Au moment où il donnait son adresse, un jeune homme, de tournure élégante, et qui furetait déjà de droite et de gauche, aperçut le meuble et demanda :

Gdy podawał swój adres, młody mężczyzna o eleganckiej sylwetce, który już wcześniej rozglądał się po okolicy, zauważył mebel i zapytał:

— Combien ?

– Ile to kosztuje?

— Il est vendu, répliqua le marchand.

– Jest na sprzedaż – odpowiedział sprzedawca.

— Ah !... À Monsieur, peut-être ?

– Ach!... Może dla pana?

M. Gerbois salua et, d’autant plus heureux d’avoir ce meuble qu’un de ses semblables le convoitait, il se retira.

Gerbois przywitał i odszedł, tym bardziej zadowolony z nabycia mebla, że ktoś inny też go pożądał.

Mais il n’avait pas fait dix pas dans la rue qu’il fut rejoint par le jeune homme qui, le chapeau à la main et d’un ton de parfaite courtoisie, lui dit :

Jednak nie minęło dziesięć kroków, a młody człowiek ponownie go dogonił, trzymając kapelusz w dłoni i mówiąc z wielką uprzejmością:

— Je vous demande infiniment pardon, monsieur... Je vais vous poser une question indiscrète... Cherchiez-vous ce secrétaire plus spécialement qu’autre chose ?

– Bardzo przepraszam, panie... Zadam panu pytanie, choć to może być niewygodne... Szukał pan tego sekretarza bardziej niż czegokolwiek innego?

— Non. Je cherchais une balance d’occasion pour certaines expériences de physique.

– Nie. Szukałem używanej wagi do niektórych eksperymentów fizycznych.

— Par conséquent, vous n’y tenez pas beaucoup ?

– Więc nie przywiązujesz do tego wielkiej wagi?

— J’y tiens, voilà tout.

– Przywiązuję, to wszystko.

— Parce qu’il est ancien, peut-être ?

– Może dlatego, że jest stary?

— Parce qu’il est commode.

– Ponieważ jest wygodny.

— En ce cas, vous consentiriez à l’échanger contre un secrétaire aussi commode, mais en meilleur état ?

– W takim razie zgodziłbyś się wymienić go na równie wygodnego sekretarza, tylko w lepszym stanie?

— Celui-ci est en bon état, et l’échange me paraît inutile.

– Ten jest w dobrym stanie i wymiana wydaje mi się niepotrzebna.

— Cependant...

– Jednak...

M. Gerbois est un homme facilement irritable et de caractère ombrageux. Il répondit sèchement :

Pan Gerbois jest łatwo drażliwy i ma zły charakter. Odpowiedział sucho:

— Je vous en prie, monsieur, n’insistez pas.

– Proszę pana, nie nalegaj.

L’inconnu se planta devant lui.

Nieznajomy stanął przed nim.

— J’ignore le prix que vous l’avez payé, monsieur... je vous en offre le double.

– Nie wiem, ile pan za niego zapłacił, ale proponuję panu dwa razy więcej.

— Non.

– Nie.

— Le triple ?

– Trzy razy więcej?

— Oh ! restons-en là, s’écria le professeur, impatienté, ce qui m’appartient n’est pas à vendre.

– Och, zostawmy to, wykrzyczał profesor, zirytowany. To, co jest moje, nie jest na sprzedaż.

Le jeune homme le regarda fixement, d’un air que M. Gerbois ne devait pas oublier, puis, sans mot dire, tourna sur ses talons et s’éloigna.

Młody człowiek spojrzał na niego uważnie – spojrzenie, którego pan Gerbois nigdy nie zapomni – po czym bez słowa odwrócił się i odszedł.

Une heure après on apportait le meuble dans la maisonnette que le professeur occupait sur la route de Viroflay. Il appela sa fille.

Godzinę później przyniesiono mebel do małego domku, w którym profesor mieszkał przy drodze do Viroflay. Zawołał swoją córkę.

— Voici pour toi, Suzanne, si toutefois il te convient.

– To dla ciebie, Suzanne, jeśli ci odpowiada.

Suzanne était une jolie créature, expansive et heureuse. Elle se jeta au cou de son père et l’embrassa avec autant de joie que s’il lui avait offert un cadeau royal.

Suzanne była urocza, pogodna i szczęśliwa. Rzuciła się na szyję ojca i ucałowała go z tak wielką radością, jakby dostał od niego królewski prezent.

Le soir même, l’ayant placé dans sa chambre avec l’aide d’Hortense, la bonne, elle nettoya les tiroirs et rangea soigneusement ses papiers, ses boîtes à lettres, sa correspondance, ses collections de cartes postales, et quelques souvenirs furtifs qu’elle conservait en l’honneur de son cousin Philippe.

Tego samego wieczoru, po tym jak pomogła Hortense ustawić mebel w pokoju, posprzątała szuflady i pieczołowicie poukładała dokumenty, pudełka z listami, korespondencję, kolekcję pocztówek oraz kilka ukradzionych pamiątek, które zachowała ku czci swojego kuzyna Philippe’a.

Le lendemain, à sept heures et demie, M. Gerbois se rendit au lycée. À dix heures, Suzanne, suivant une habitude quotidienne, l’attendait à la sortie, et c’était un grand plaisir pour lui que d’aviser, sur le trottoir opposé à la grille, sa silhouette gracieuse et son sourire d’enfant.

Następnego dnia o 7:30 pan Gerbois poszedł do liceum. O 10:00 Suzanne, zgodnie ze swoim codziennym zwyczajem, czekała na niego przy wyjściu, a on z wielką przyjemnością dostrzegał po drugiej stronie chodnika jej wdzięczną sylwetkę i dziecięcy uśmiech.

Ils s’en revinrent ensemble.

Wrócili razem do domu.

— Et ton secrétaire ?

– A co z twoim sekretarzem?

— Une pure merveille ! Hortense et moi, nous avons fait les cuivres. On dirait de l’or.

– To prawdziwy cud! Hortense i ja odnowiliśmy wszystko. Wygląda jak złoto.

— Ainsi, tu es contente ?

– Więc jesteś zadowolona?

— Si je suis contente ! c’est-à-dire que je ne sais pas comment j’ai pu m’en passer jusqu’ici.

– Oczywiście! To znaczy, że nie wiem, jak mogłam się bez niego obejść do tej pory.

Ils traversèrent le jardin qui précède la maison. M. Gerbois proposa :

Przeszli przez ogród przed domem. Pan Gerbois zaproponował:

— Nous pourrions aller le voir avant le déjeuner ?

– Może pójdziemy go zobaczyć przed obiadem?

— Oh ! oui, c’est une bonne idée.

– Och! Tak, to świetny pomysł.

Elle monta la première, mais, arrivée au seuil de sa chambre, elle poussa un cri d’effarement.

Weszła jako pierwsza, ale gdy dotarła do progu swojej sypialni, wydała z siebie krzyk przerażenia.

— Qu’y a-t-il donc ? balbutia M. Gerbois.

– Co się stało? – wyjąkował pan Gerbois.

À son tour il entra dans la chambre. Le secrétaire n’y était plus.

On też wszedł do pokoju. Sekretarza już tam nie było.

...Ce qui étonna le juge d’instruction, c’est l’admirable simplicité des moyens employés.

...To, co zaskoczyło sędziego śledczego, to niesamowita prostota zastosowanych środków.

En l’absence de Suzanne, et tandis que la bonne faisait son marché, un commissionnaire muni de sa plaque — des voisins la virent — avait arrêté sa charrette devant le jardin et sonné par deux fois.

Podczas nieobecności Suzanne i gdy pokojówka robiła zakupy, komisarz z odznaką – widzieli go sąsiedzi – zatrzymał swój wóz przed ogrodem i zadzwonił dwa razy.

Les voisins, ignorant que la bonne était dehors, n’eurent aucun soupçon, de sorte que l’individu effectua sa besogne dans la plus absolue quiétude.

Sąsiedzi, nie wiedząc, że pokojówka jest na zewnątrz, nie mieli żadnych podejrzeń, więc człowiek ten wykonywał swoją pracę w całkowitej ciszy.

À remarquer ceci : aucune armoire ne fut fracturée, aucune pendule dérangée.

Warto zauważyć, że żadna szafka nie została otwarta, a żaden zegar nie został przesunięty.

Bien plus, le porte-monnaie de Suzanne, qu’elle avait laissé sur le marbre du secrétaire, se retrouva sur la table voisine avec les pièces d’or qu’il contenait.

Co więcej, portfel Suzanne, który zostawiła na biurku sekretarza, znalazł się na sąsiednim stole wraz z zawartymi w nim złotymi monetami.

Le mobile du vol était donc nettement déterminé, ce qui rendait le vol d’autant plus inexplicable, car, enfin, pourquoi courir tant de risques pour un butin si minime ?

Motyw kradzieży był wyraźnie oczywisty, co czyniło kradzież jeszcze bardziej niewytłumaczalną, bo w końcu po co narażać się na takie ryzyko dla tak małej zdobyczy?

Le seul indice que put fournir le professeur fut l’incident de la veille.

Jedyną wskazówką, jaką mógł dostarczyć profesor, był incydent z poprzedniego dnia.

— Tout de suite ce jeune homme a marqué, de mon refus, une vive contrariété, et j’ai eu l’impression très nette qu’il me quittait sur une menace.

– Ten młody człowiek od razu wyraźnie się denerwował z powodu mojej odmowy i miałem wyraźne wrażenie, że odchodzi pod groźbą.

C’était bien vague. On interrogea le marchand. Il ne connaissait ni l’un ni l’autre de ces deux messieurs. Quant à l’objet, il l’avait acheté quarante francs, à Chevreuse, dans une vente après décès, et croyait bien l’avoir revendu à sa juste valeur. L’enquête poursuivie n’apprit rien de plus.

To było dość niejasne. Zapytano o to sprzedawcę. Nie znał ani jednego, ani drugiego z tych dwóch panów. A co do przedmiotu, to kupił go za czterdzieści franków w Chevreuse na aukcji po śmierci i wierzył, że odsprzedał go po uczciwej cenie. Dalsze dochodzenie nie przyniosło żadnych nowych informacji.

Mais M. Gerbois resta persuadé qu’il avait subi un dommage énorme. Une fortune devait être dissimulée dans le double-fond d’un tiroir, et c’était la raison pour laquelle le jeune homme, connaissant la cachette, avait agi avec une telle décision.

Ale pan Gerbois był przekonany, że poniósł ogromną stratę. Fortunę należało ukryć w podwójnym dnie szuflady i dlatego młody człowiek, znając to schowek, działał z tak wielką determinacją.

— Mon pauvre père, qu’aurions-nous fait de cette fortune ? répétait Suzanne.

– Mój biedny ojciec, co byśmy zrobili z tą fortuną? – powtarzała Suzanne.

— Comment ! mais avec une pareille dot, tu pouvais prétendre aux plus hauts partis.

– Co! Ale z taką posagą mogłabyś liczyć na najlepsze partie.

Suzanne, qui bornait ses prétentions à son cousin Philippe, lequel était un parti pitoyable, soupirait amèrement. Et dans la petite maison de Versailles, la vie continua, moins gaie, moins insouciante, assombrie de regrets et de déceptions.

Suzanne, która ograniczała swoje ambicje do kuzyna Philippe'a, który był żałosnym kandydatem, westchnęła gorzko. I w małym domu w Wersalu życie toczyło się dalej, mniej radosne, mniej beztroskie, naznaczone żalem i rozczarowaniem.

Deux mois se passèrent. Et soudain, coup sur coup, les événements les plus graves, une suite imprévue d’heureuses chances et de catastrophes !...

Minęły dwa miesiące. I nagle, jedno po drugim, wydarzyły się najpoważniejsze zdarzenia, nieoczekiwana seria szczęśliwych zbiegów okoliczności i katastrof!...

Le premier février, à cinq heures et demie, M. Gerbois, qui venait de rentrer, un journal du soir à la main, s’assit, mit ses lunettes et commença à lire. La politique ne l’intéressant pas, il tourna la page. Aussitôt un article attira son attention, intitulé :

1 lutego o godzinie 5:30 pan Gerbois, który właśnie wrócił do domu z wieczorną gazetą w ręce, usiadł, założył okulary i zaczął czytać. Polityka go nie interesowała, więc przewrócił stronę. Od razu zwrócił jego uwagę artykuł zatytułowany:

« Troisième tirage de la loterie des Associations de la Presse... »

„Trzecia loteria Stowarzyszenia Prasy...”

« Le numéro 514-série 23 gagne un million... »

„Numer 514-seria 23 wygrywa milion...”

Le journal lui glissa des doigts. Les murs vacillèrent devant ses yeux, et son cœur cessa de battre. Le numéro 514-série 23, c’était son numéro ! Il l’avait acheté par hasard, pour rendre service à l’un de ses amis, car il ne croyait guère aux faveurs du destin, et voilà qu’il gagnait !

Gazeta wypadła mu z rąk. Ściany zaczęły się chwiać na jego oczach, a serce przestało bić. Numer 514-seria 23 to był jego numer! Kupił go przypadkiem, by wyświadczyć przysługę jednemu ze swoich przyjaciół, ponieważ nie wierzył w łaskę losu, a tymczasem wygrał!

Vite, il tira son calepin. Le numéro 514-série 23 était bien inscrit, pour mémoire, sur la page de garde. Mais le billet ?

Szybko wyciągnął notatnik. Numer 514-seria 23 był wprawdzie zapisany na stronie tytułowej, ale gdzie jest kupon?

Il bondit vers son cabinet de travail pour y chercher la boîte d’enveloppes parmi lesquelles il avait glissé le précieux billet, et dès l’entrée il s’arrêta net, chancelant de nouveau et le cœur contracté : la boîte d’enveloppes ne se trouvait pas là, et, chose terrifiante, il se rendait subitement compte qu’il y avait des semaines qu’elle n’était pas là !

Podbiegł do gabinetu, by szukać pudełka z kopertami, w którym schował cenny kupon, i zaraz po wejściu stanął w bezruchu, chwiejąc się i zaciskając serce: pudełka z kopertami nie było, a co gorsza, uświadomił sobie nagle, że od tygodni go nie było!

Depuis des semaines, il ne l’apercevait plus devant lui aux heures où il corrigeait les devoirs de ses élèves !

Od tygodni nie widział go na biurku, gdy poprawiał prace uczniów!

Un bruit de pas sur le gravier du jardin... Il appela :

Dźwięk kroków na żwirze w ogrodzie... Zawołał:

— Suzanne ! Suzanne !

— Suzanne! Suzanne!

Elle arrivait de course. Elle monta précipitamment. Il bégaya d’une voix étranglée :

Zbiegła do niego. Wspiął się po schodach i wykrztusił zdławionym głosem:

— Suzanne... la boîte... la boîte d’enveloppes ?...

— Suzanne... pudełko... pudełko z kopertami?...

— Laquelle ?

— Które?

— Celle du Louvre... que j’avais rapportée un jeudi... et qui était au bout de cette table.

— To z Luwru... które przyniosłem w czwartek... i które było na końcu tego stołu.

— Mais rappelle-toi, père... c’est ensemble que nous l’avons rangée...

— Ale pamiętaj, ojcze... schowaliśmy je razem...

— Quand ?

— Kiedy?

— Le soir... tu sais... la veille du jour...

— Wieczorem... wiesz... dzień wcześniej...

— Mais où ?... réponds... tu me fais mourir...

— Ale gdzie?... odpowiedz... doprowadzasz mnie do szału...

— Où ?... dans le secrétaire.

— Gdzie?... w sekretarce.

— Dans le secrétaire qui a été volé ?

— W sekretarce, która została skradziona?

— Oui.

— Tak.

— Dans le secrétaire qui a été volé !

— W sekretarce, która została skradziona!

Il répéta ces mots tout bas, avec une sorte d’épouvante. Puis il lui saisit la main, et d’un ton plus bas encore :

Powtórzył te słowa cicho, z wyraźnym przerażeniem. Następnie chwycił ją za rękę i jeszcze cichlej powiedział:

— Elle contenait un million, ma fille...

— Zawierała milion, moja córko...

— Ah ! père, pourquoi ne me l’as-tu pas dit ? murmura-t-elle naïvement.

— Ach! Ojcze, dlaczego mi tego nie powiedziałeś? — szepnęła naiwnie.

— Un million ! reprit-il, c’était le numéro gagnant des bons de la Presse.

— Milion! — dodał. — To był zwycięski numer w loterii prasowej.

L’énormité du désastre les écrasait, et longtemps ils gardèrent un silence qu’ils n’avaient pas le courage de rompre.

Wielkość katastrofy przytłaczała ich i przez długi czas milczeli, nie mając odwagi, by przerwać ciszę.

Enfin Suzanne prononça :

W końcu Suzanne powiedziała:

— Mais, père, on te le paiera tout de même.

— Ale ojcze, i tak ci to zapłacą.

— Pourquoi ? sur quelles preuves ?

— Dlaczego? Na podstawie jakich dowodów?

— Il faut donc des preuves ?

— Więc potrzebne są dowody?

— Parbleu !

— Oczywiście!

— Et tu n’en as pas ?

— A ty ich nie masz?

— Si, j’en ai une.

— Jasne, że mam.

— Alors ?

— Więc co?

— Elle était dans la boîte.

— Były w pudełku.

— Dans la boîte qui a disparu ?

— W pudełku, które zniknęło?

— Oui. Et c’est l’autre qui touchera.

— Tak. I to właśnie ten drugi będzie musiał zapłacić.

— Mais ce serait abominable ! Voyons, père, tu pourras t’y opposer ?

— Ale to byłoby straszne! Zobaczmy, ojcze, czy uda ci się temu zapobiec?

— Est-ce qu’on sait ! est-ce qu’on sait ! cet homme doit être si fort ! il dispose de telles ressources !... Souviens-toi... l’affaire de ce meuble...

— Kto wie! Kto wie! Ten człowiek musi być bardzo silny! Ma tak wiele zasobów!... Pamiętaj... sprawa z tą szafką...

Il se releva dans un sursaut d’énergie, et frappant du pied :

Wstał nagle, pełen energii, i uderzył stopą w podłogę:

— Eh bien, non, non, il ne l’aura pas, ce million, il ne l’aura pas ! Pourquoi l’aurait-il ? Après tout, si habile qu’il soit, lui non plus ne peut rien faire. S’il se présente pour toucher, on le coffre ! Ah ! nous verrons bien, mon bonhomme !

— Więc nie, nie, nie dostanie tego miliona, nie dostanie! Po co miałby go dostać? Koniec końców, choćby był bardzo sprytny, to i tak nic nie może zrobić. Jeśli się pojawi, by odebrać pieniądze, wsadzą go do więzienia! Ach! Zobaczymy, co się stanie, mój drogi!

— Tu as donc une idée, père ?

— Więc masz jakiś pomysł, ojcze?

— Celle de défendre nos droits, jusqu’au bout, quoi qu’il arrive ! Et nous réussirons !... Le million est à moi : je l’aurai !

— Taki, by bronić naszych praw do samego końca, bez względu na wszystko! I uda nam się to!... Ten milion należy do mnie: zdobędę go!

Quelques minutes plus tard, il expédiait cette dépêche :

Kilka minut później wysłał następujący telegram:

« Gouverneur Crédit Foncier, « rue Capucines, Paris. « Suis possesseur du numéro 514-série 23, mets opposition par toutes voies légales à toute réclamation étrangère. « Gerbois. » Presque en même temps parvenait au Crédit Foncier cet autre télégramme :

„Do gubernatora Crédit Foncier, Rue Capucines w Paryżu. Jestem właścicielem numeru 514 z serii 23 i sprzeciwiam się wszelkim roszczeniom zagranicznym wszelkimi dostępnymi środkami prawnymi. Gerbois.” Niemal w tym samym czasie do Crédit Foncier dotarł następujący telegram:

« Le numéro 514-série 23 est en ma possession. « Arsène Lupin. »

„Numer 514 z serii 23 jest w moim posiadaniu. Arsène Lupin.”

Chaque fois que j’entreprends de raconter quelqu’une des innombrables aventures dont se compose la vie d’Arsène Lupin, j’éprouve une véritable confusion, tellement il me semble que la plus banale de ces aventures est connue de tous ceux qui vont me lire.

Za każdym razem, gdy próbuję opowiedzieć którąś z niezliczonych przygód Arsène'a Lupina, ogarnia mnie prawdziwy zamęt, ponieważ wydaje mi się, że nawet najbardziej banalna z tych przygód jest znana wszystkim, którzy będą to czytać.

De fait, il n’est pas un geste de notre « voleur national », comme on l’a si joliment appelé, qui n’ait été signalé de la façon la plus retentissante, pas un exploit que l’on n’ait étudié sous toutes ses faces, pas un acte qui n’ait été commenté avec cette abondance de détails que l’on réserve d’ordinaire au récit des actions héroïques.

I rzeczywiście nie ma ani jednego posunięcia naszego „narodowego złodzieja”, jak go pięknie nazwano, które nie zostało nagłośnione w sposób najbardziej rezonansowy, ani jednego wyczynu, który nie zostałby przeanalizowany pod każdym kątem, ani jednego działania, które nie zostałoby skomentowane z tak wielką szczegółowością, jak to się zwykle robi przy opisywaniu heroicznych czynów.

Qui ne connaît, par exemple, cette étrange histoire de « La Dame Blonde », avec ces épisodes curieux que les reporters intitulaient en gros caractères : Le numéro 514-série 23 !...

Kto na przykład nie zna tej dziwnej historii o „Blondynce”, z tymi ciekawymi epizodami, które reporterzy nagłówkowali wielkimi literami: Numer 514 z serii 23!...

Le crime de l’avenue Henri-Martin !...

Zbrodnia na bulwarze Henri-Martin!...

Le diamant bleu !...

Niebieski diament!...

Quel bruit autour de l’intervention du fameux détective anglais Herlock Sholmès !

Jakie zamieszanie wokół interwencji słynnego angielskiego detektywa Herlocka Sholmesa!”

Quelle effervescence après chacune des péripéties qui marquèrent la lutte de ces deux grands artistes !

Jakie poruszenie po każdym zwrocie akcji, który cechował walkę tych dwóch wielkich artystów!

Et quel vacarme sur les boulevards, le jour où les camelots vociféraient : « L’arrestation d’Arsène Lupin ! »

I jaki hałas na bulwarach w dniu, gdy gazetnicy krzyczeli: „Aresztowanie Arsène'a Lupina!”

Mon excuse, c’est que j’apporte du nouveau : j’apporte le mot de l’énigme.

Moją wymówką jest to, że przynoszę coś nowego: rozwiązuję tę zagadkę.

Il reste toujours de l’ombre autour de ces aventures : je la dissipe.

Wokół tych przygód wciąż jest wiele niejasności – ja je rozwiewam.

Je reproduis des articles lus et relus, je recopie d’anciennes interviews : mais tout cela, je le coordonne, je le classe, et je le soumets à l’exacte vérité.

Przywracam artykuły, które czytałem i przeczytywałem po raz kolejny, kopiuję stare wywiady – ale to wszystko porządkuję, klasyfikuję i przedstawiam zgodnie z prawdą.

Mon collaborateur, c’est Arsène Lupin dont la complaisance à mon égard est inépuisable.

Moim współpracownikiem jest Arsène Lupin, którego uprzejmość wobec mnie jest niewyczerpana.

Et c’est aussi, en l’occurrence, l’ineffable Wilson, l’ami et le confident de Sholmès.

W tym przypadku jest to również niezrównany Wilson, przyjaciel i powiernik Sholmesa.

On se rappelle le formidable éclat de rire qui accueillit la publication de la double dépêche. Le nom seul d’Arsène Lupin était un gage d’imprévu, une promesse de divertissement pour la galerie. Et la galerie, c’était le monde entier.

Pamiętamy ten wspaniały wybuch śmiechu, gdy opublikowano podwójną depeszę. Samo imię Arsène'a Lupina było gwarancją nieoczekiwanych zdarzeń i obietnicą rozrywki dla całego świata.

Des recherches opérées aussitôt par le Crédit Foncier, il résulta que le numéro 514-série 23 avait été délivré par l’intermédiaire du Crédit Lyonnais, succursale de Versailles, au commandant d’artillerie Bessy.

Po dochodzeniach przeprowadzonych natychmiast przez Crédit Foncier okazało się, że numer 514-seria 23 został wydany przez oddział Crédit Lyonnais w Wersalu dla dowódcy artylerii Bessy'ego.

Or, le commandant était mort d’une chute de cheval.

Jednakże dowódca zmarł w wyniku upadku z konia.

On sut, par des camarades auxquels il s’était confié que, quelque temps avant sa mort, il avait dû céder son billet à un ami.

Dowiedzieliśmy się od jego towarzyszy, że krótko przed śmiercią musiał przekazać swój bilet znajomemu.

— Cet ami, c’est moi, affirma M. Gerbois.

– Tym znajomym jestem ja – twierdził pan Gerbois.

— Prouvez-le, objecta le gouverneur du Crédit Foncier.

– Proszę to udowodnić – odparł gubernator Crédit Foncier.

— Que je le prouve ? Facilement. Vingt personnes vous diront que j’avais avec le commandant des relations suivies et que nous nous rencontrions au café de la Place d’Armes. C’est là qu’un jour, pour l’obliger dans un moment de gêne, je lui ai repris son billet contre la somme de vingt francs.

– Jak mam to udowodnić? To proste. Dwadzieścia osób powie panu, że miałem regularne kontakty z dowódcą i że spotykaliśmy się w kawiarni na Place d'Armes. To tam pewnego dnia, gdy był w kłopotach, kupiłem od niego bilet za dwadzieścia franków.

— Vous avez des témoins de cet échange ?

– Czy ma pan świadków tej transakcji?

— Non.

– Nie.

— En ce cas, sur quoi fondez-vous votre réclamation ?

– W takim razie na czym opiera pan swoje roszczenie?

— Sur la lettre qu’il m’a écrite à ce sujet.

– Na liście, który mi w tej sprawie napisał.

— Quelle lettre ?

– Jaki list?

— Une lettre qui était épinglée avec le billet.

– List, który był przyczepiony do biletu.

— Montrez-la.

– Proszę go pokazać.

— Mais elle se trouvait dans le secrétaire volé !

– Ale był w skradzionym sekretarzu!

— Retrouvez-la.

– Proszę go znaleźć.

Arsène Lupin la communiqua, lui.

Arsène Lupin przekazał mu go.

Une note insérée par l’Écho de France — lequel a l’honneur d’être son organe officiel, et dont il est, paraît-il, un des principaux actionnaires — une note annonça qu’il remettait entre les mains de Me Detinan, son avocat-conseil, la lettre que le commandant Bessy lui avait écrite, à lui personnellement.

Notatka opublikowana przez Écho de France – gazetę, która ma zaszczyt być oficjalnym organem prasowym Lupina, a on sam jest, jak się wydaje, jednym z głównych akcjonariuszy – ogłosiła, że przekazał on prawnikowi Me Detinanowi list, który komendant Bessy skierował do niego osobiście.

Ce fut une explosion de joie : Arsène Lupin prenait un avocat ! Arsène Lupin, respectueux des règles établies, désignait pour le représenter un membre du barreau !

To była eksplozja radości: Arsène Lupin zatrudnił prawnika! Arsène Lupin, szanujący ustalone zasady, wybrał do swojej reprezentacji członka palestry!

Toute la presse se rua chez Me Detinan, député radical influent, homme de haute probité en même temps que d’esprit fin, un peu sceptique, volontiers paradoxal.

Cała prasa rzuciła się do Me Detinana, wpływowego radykalnego deputowanego, człowieka o wielkiej uczciwości, dowcipnym umyśle, nieco sceptycznego i chętnie stosującego paradoksy.

Me Detinan n’avait jamais eu le plaisir de rencontrer Arsène Lupin — et il le regrettait vivement — mais il venait de recevoir ses instructions, et, très touché d’un choix dont il sentait tout l’honneur, il comptait défendre vigoureusement le droit de son client.

Me Detinan nigdy nie miał przyjemności poznać Arsène Lupina – i bardzo tego żałował – ale właśnie otrzymał od niego instrukcje i był głęboko wzruszony tym wyborem, dostrzegając w nim wielki honor, i zamierzał stanowczo bronić praw swojego klienta.

Il ouvrit donc le dossier nouvellement constitué, et, sans détours, exhiba la lettre du commandant.

Otworzył więc nowo założoną teczkę i bez ogródek pokazał list od komendanta.

Elle prouvait bien la cession du billet, mais ne mentionnait pas le nom de l’acquéreur. «

Dowodził on przeniesienia biletu, ale nie wspominał o nazwisku nabywcy.

Mon cher ami... »,

„Mój drogi przyjacielu...”,

disait-elle simplement.

powiedział po prostu.

— « Mon cher ami », c’est moi, ajoutait Arsène Lupin dans une note jointe à la lettre du commandant. Et la meilleure preuve c’est que j’ai la lettre.

– „Mój drogi przyjacielu”, to ja, dodał Arsène Lupin w notatce dołączonej do listu komendanta. A najlepszym dowodem jest to, że mam ten list.

La nuée des reporters s’abattit immédiatement chez M. Gerbois qui ne put que répéter :

Chmura dziennikarzy natychmiast rzuciła się do pana Gerboisa, który mógł tylko powtórzyć:

— « Mon cher ami » n’est autre que moi. Arsène Lupin a volé la lettre du commandant avec le billet de loterie.

– „Mój drogi przyjaciel” to nikt inny jak ja. Arsène Lupin ukradł list od komendanta wraz z biletem na loterię.

— Qu’il le prouve ! riposta Lupin aux journalistes.

– Niech to udowodni! – ripostował Lupin do dziennikarzy.

— Mais puisque c’est lui qui a volé le secrétaire ! s’exclama M. Gerbois devant les mêmes journalistes.

– Ale to on ukradł sekretarza! – wykrzyczał pan Gerbois do tych samych dziennikarzy.

Et Lupin riposta :

A Lupin odparł:

— Qu’il le prouve !

– Niech to udowodni!

Et ce fut un spectacle d’une fantaisie charmante que ce duel public entre les deux possesseurs du numéro 514-série 23, que ces allées et venues des reporters, que le sang-froid d’Arsène Lupin en face de l’affolement de ce pauvre M. Gerbois.

I był to uroczy spektakl, ta publiczna walka pomiędzy dwoma posiadaczami numeru 514 z serii 23, te wahania dziennikarzy, ten spokój Arsène’a Lupina w obliczu paniki biednego pana Gerboisa.

Le malheureux, la presse était remplie de ses lamentations ! Il confiait son infortune avec une ingénuité touchante.

Nieszczęśliwy człowiek! Prasa była wypełniona jego lamentami! Opowiadał o swoim nieszczęściu z wzruszającą naiwnością.

— Comprenez-le, Messieurs, c’est la dot de Suzanne que ce gredin me dérobe ! Pour moi, personnellement, je m’en moque, mais pour Suzanne ! Pensez donc, un million ! Dix fois cent mille francs ! Ah ! je savais bien que le secrétaire contenait un trésor !

– Zrozumcie to, panowie, ten łajdak kradnie mi Suzanne’s posag! Dla mnie osobiście to bez znaczenia, ale dla Suzanne! Pomyślcie, milion! Dziesięć razy sto tysięcy franków! Ach! Wiedziałem, że w sekretarce jest skarb!

On avait beau lui objecter que son adversaire, en emportant le meuble, ignorait la présence d’un billet de loterie, et que nul en tout cas ne pouvait prévoir que ce billet gagnerait le gros lot, il gémissait :

Gdy próbowano mu wytłumaczyć, że jego przeciwnik, zabierając mebel, nie wiedział o bilecie na loterię, a poza tym nikt nie mógł przewidzieć, że bilet ten wygra główną nagrodę, on jęczał:

— Allons donc, il le savait !... Sinon pourquoi se serait-il donné la peine de prendre ce misérable meuble ?

– Dajcie spokój, on to wiedział!... Inaczej dlaczego miałby zadawać sobie trud, by wziąć ten nędzny mebel?

— Pour des raisons inconnues, mais certes point pour s’emparer d’un chiffon de papier qui valait alors la modeste somme de vingt francs.

– Z nieznanych powodów, ale z pewnością nie po to, by zabrać kawałek papieru wart wtedy skromną kwotę dwudziestu franków.

— La somme d’un million ! Il le savait... Il sait tout !... Ah ! vous ne le connaissez pas, le bandit !... Il ne vous a pas frustré d’un million, vous !

– Sumę miliona! On to wiedział... On wie wszystko!... Ach! Wy nie znacie tego bandyty!... On nie pozbawił was miliona!

Le dialogue aurait pu durer longtemps. Mais le douzième jour, M. Gerbois reçut d’Arsène Lupin une missive qui portait la mention « confidentielle ». Il lut, avec une inquiétude croissante :

Rozmowa mogła trwać jeszcze długo. Jednak dwunastego dnia pan Gerbois otrzymał od Arsène’a Lupina pismo z dopiskiem „poufne”. Czytał je z rosnącym niepokojem:

« Monsieur, la galerie s’amuse à nos dépens.

„Panie, galeria bawi się kosztem nas obojga.

N’estimez-vous pas le moment venu d’être sérieux ?

Czy nie uważa pan, że nadeszła pora, by zachować powagę?”

J’y suis, pour ma part, fermement résolu. «

„Ja osobiście jestem zdecydowany to zrobić”.

La situation est nette : je possède un billet que je n’ai pas, moi, le droit de toucher, et vous avez, vous, le droit de toucher un billet que vous ne possédez pas.

„Sytuacja jest jasna: ja mam bilet, do którego nie mam prawa, a pan ma prawo do biletu, którego nie posiada”.

Donc nous ne pouvons rien l’un sans l’autre. «

„Dlatego też nie możemy nic zrobić bez siebie nawzajem”.

Or, ni vous ne consentiriez à me céder votre droit, ni moi à vous céder mon billet. «

„Nie zgodziłby się pan przekazać mi swojego prawa, a ja nie zgodziłbym się przekazać panu mojego biletu”.

Que faire ? «

„Co zrobić?”

Je ne vois qu’un moyen, séparons.

„Widzę tylko jedno rozwiązanie: rozdzielmy się”.

Un demi-million pour vous, un demi-million pour moi.

„Pół miliona dla pana, pół miliona dla mnie”.

N’est-ce pas équitable ?

„Czy to nie jest sprawiedliwe?”

Et ce jugement de Salomon ne satisfait-il pas à ce besoin de justice qui est en chacun de nous ? «

„Czy ten osąd Salomona nie zaspokaja tej potrzeby sprawiedliwości, która tkwi w każdym z nas?”

Solution juste, mais solution immédiate.

„To sprawiedliwe rozwiązanie, ale natychmiastowe”.

Ce n’est pas une offre que vous ayez le loisir de discuter, mais une nécessité à laquelle les circonstances vous contraignent à vous plier.

„To nie jest oferta, którą można dyskutować, lecz konieczność, do której okoliczności zmuszają nas, byśmy się dostosowali”.

Je vous donne trois jours pour réfléchir.

„Daję panu trzy dni na przemyślenie sprawy”.

Vendredi matin, j’aime à croire que je lirai, dans les petites annonces de l’Écho de France, une note discrète adressée à M. Ars.

„W piątek rano mam nadzieję przeczytać w drobnych ogłoszeniach w Écho de France dyskretną wiadomość skierowaną do pana Arsa”.

Lup.

Lup.

et contenant, en termes voilés, votre adhésion pure et simple au pacte que je vous propose.

„Zawierającą w zaszyfrowanych słowach pana wyraźną zgodę na proponowaną przeze mnie umowę”.

Moyennant quoi, vous rentrez en possession immédiate du billet et touchez le million — quitte à me remettre cinq cent mille francs par la voie que je vous indiquerai ultérieurement. «

„W zamian otrzymuje pan natychmiastowy dostęp do biletu i otrzymuje milion – pod warunkiem, że przekaże mi pięćset tysięcy franków w sposób, który wskażę później”.

En cas de refus, j’ai pris mes dispositions pour que le résultat soit identique.

„W przypadku odmowy podjąłem działania, by rezultat był identyczny”.

Mais, outre les ennuis très graves que vous causerait une telle obstination, vous auriez à subir une retenue de vingt-cinq mille francs pour frais supplémentaires. «

„Jednak oprócz poważnych konsekwencji, jakie pociąga za sobą taka upór, musiałby pan ponieść koszt dodatkowych wydatków w wysokości dwudziestu pięciu tysięcy franków”.

Veuillez agréer, monsieur, l’expression de mes sentiments les plus respectueux. «

„Proszę przyjąć, panie, wyrazy mojego najwyższego szacunku”.

Arsène Lupin » Exaspéré, M. Gerbois commit la faute énorme de montrer cette lettre et d’en laisser prendre copie.

Arsène Lupin Wściekły pan Gerbois popełnił fatalny błąd, pokazując ten list i pozwalając na zrobienie jego kopii.

Son indignation le poussait à toutes les sottises.

Jego oburzenie skłoniło go do wielu głupot.

— Rien ! il n’aura rien ! s’écria-t-il devant l’assemblée des reporters. Partager ce qui m’appartient ? Jamais. Qu’il déchire son billet, s’il le veut !

– Nic! Nie dostanie nic! – krzyknął na zgromadzenie dziennikarzy. „Podzielić się tym, co jest moje? Nigdy! Niech zerwie swój bilet, jeśli chce!”

— Cependant cinq cent mille francs valent mieux que rien.

– Jednak pięćset tysięcy franków to lepsze niż nic.

— Il ne s’agit pas de cela, mais de mon droit, et ce droit, je l’établirai devant les tribunaux.

– Nie chodzi o to, tylko o moje prawo, a to prawo zamierzam dochodzić w sądzie”.

— Attaquer Arsène Lupin ? ce serait drôle.

– Zaatakować Arsène Lupina? To byłoby śmieszne”.

— Non, mais le Crédit Foncier. Il doit me délivrer le million.

– Nie, tylko Crédit Foncier. Muszą mi dostarczyć milion”.

— Contre le dépôt du billet, ou du moins contre la preuve que vous l’avez acheté.

– Za okazaniem biletu lub przynajmniej dowodu, że go kupiłeś”.

— La preuve existe, puisque Arsène Lupin avoue qu’il a volé le secrétaire.

– Dowód istnieje, ponieważ Arsène Lupin przyznaje, że ukradł sekretarza”.

— La parole d’Arsène Lupin suffira-t-elle aux tribunaux ?

– Czy słowo Arsène Lupina wystarczy w sądzie?

— N’importe, je poursuis.

– Nieważne, będę kontynuował”.

La galerie trépignait.

W galerii zrobiło się gwarnie.

Des paris furent engagés, les uns tenant que Lupin réduirait M. Gerbois, les autres qu’il en serait pour ses menaces.

Zaczęły się zakłady – niektórzy twierdzili, że Lupin ujarzmi pana Gerboisa, inni zaś, że spotka go kara za groźby.

Et l’on éprouvait une sorte d’appréhension, tellement les forces étaient inégales entre les deux adversaires, l’un si rude dans son assaut, l’autre effaré comme une bête qu’on traque.

Wszyscy czuli się niepewnie, ponieważ szanse obu stron były tak nierówne: jedna strona atakowała z całą mocą, druga zaś była przerażona jak zwierzę ścigane przez myśliwych.

Le vendredi, on s’arracha l’Écho de France, et on scruta fiévreusement la cinquième page à l’endroit des petites annonces. Pas une ligne n’était adressée à M. Ars. Lup. Aux injonctions d’Arsène Lupin, M. Gerbois répondait par le silence. C’était la déclaration de guerre.

W piątek wszyscy kupowali „Écho de France” i z zapałem przeglądali drobne ogłoszenia na piątej stronie. Nie było ani jednego wpisu skierowanego do pana Arsène Lupin. Na groźby Arsène Lupina pan Gerbois odpowiadał milczeniem. To była deklaracja wojny.

Le soir, on apprenait par les journaux l’enlèvement de Mlle Gerbois.

Wieczorem gazety doniosły o porwaniu panny Gerbois.

Ce qui nous réjouit dans ce qu’on pourrait appeler les spectacles d’Arsène Lupin, c’est le rôle éminemment comique de la police.

To, co nas zachwyca w tzw. „spektaklach” Arsène Lupina, to wyjątkowo komiczna rola policji.

Tout se passe en dehors d’elle.

Wszystko dzieje się poza jej kontrolą.

Il parle, lui, il écrit, prévient, commande, menace, exécute, comme s’il n’existait ni chef de la Sûreté, ni agents, ni commissaires, personne enfin qui pût l’entraver dans ses desseins.

On mówi, pisze, ostrzega, rozkazuje, grozi, działa tak, jakby nie było szefa policji, ani agentów, ani komisarzy, którzy mogliby mu przeszkodzić w realizacji jego planów.

Tout cela est considéré comme nul et non avenu.

Wszystko to jest uważane za nieważne i bez znaczenia.

L’obstacle ne compte pas.

Przeszkody nie mają żadnego znaczenia.

Et pourtant elle se démène, la police ! Dès qu’il s’agit d’Arsène Lupin, du haut en bas de l’échelle, tout le monde prend feu, bouillonne, écume de rage. C’est l’ennemi, et l’ennemi qui vous nargue, vous provoque, vous méprise, ou, qui pis est, vous ignore.

A jednak policja daje z siebie wszystko! Gdy chodzi o Arsène Lupina, od góry do dołu wszyscy są wzburzeni, wrzą, pianią się złością. To wróg, a wróg, który się z ciebie śmieje, prowokuje, pogardza lub, co gorsza, ignoruje cię.

Et que faire contre un pareil ennemi ?

I co zrobić z takim wrogiem?

À dix heures moins vingt, selon le témoignage de la bonne, Suzanne partait de chez elle.

Zgodnie z zeznaniem pokojówki Suzanne wyszła z domu o godzinie 20:20.

À dix heures cinq minutes, en sortant du lycée, son père ne l’apercevait pas sur le trottoir où elle avait coutume de l’attendre.

O godzinie 10:55, gdy wychodziła ze szkoły, jej ojciec nie zauważył jej na chodniku, na którym zwykle na niego czekała.

Donc tout s’était passé au cours de la petite promenade de vingt minutes qui avait conduit Suzanne de chez elle jusqu’au lycée, ou du moins jusqu’aux abords du lycée.

Zatem wszystko wydarzyło się podczas tej krótkiej dwudziestominutowej wędrówki od domu do szkoły, a przynajmniej w okolicy szkoły.

Deux voisins affirmèrent l’avoir croisée à trois cents pas de la maison. Une dame avait vu marcher le long de l’avenue une jeune fille dont le signalement correspondait au sien. Et après ? Après on ne savait pas.

Dwóch sąsiadów twierdziło, że minęli ją w odległości około trzystu metrów od domu. Pewna pani widziała młodą dziewczynę idącą wzdłuż alei, która pasowała do jej opisu. I co dalej? Co dalej, tego nie wiadomo.

On perquisitionna de tous côtés, on interrogea les employés des gares et de l’octroi.

Przeszukano wszystkich okolic, przesłuchano pracowników stacji kolejowych i urzędników celnych.

Ils n’avaient rien remarqué ce jour-là qui pût se rapporter à l’enlèvement d’une jeune fille.

Tego dnia nie zauważyli nic, co mogłoby wskazywać na porwanie młodej dziewczyny.

Cependant, à Ville-d’Avray, un épicier déclara qu’il avait fourni de l’huile à une automobile fermée qui arrivait de Paris.

Jednak w Ville-d’Avray sprzedawca sklepu spożywczego twierdził, że dostarczył olej do zamkniętego samochodu, który przyjechał z Paryża.

Sur le siège se tenait un mécanicien, à l’intérieur une dame blonde — excessivement blonde, précisa le témoin.

Na siedzeniu stał mechanik, a w środku znajdowała się blondynka – bardzo jasnowłosa, jak zaznaczył świadek.

Une heure plus tard, l’automobile revenait de Versailles.

Godzinę później samochód wrócił z Wersalu.

Un embarras de voiture l’obligea de ralentir, ce qui permit à l’épicier de constater, à côté de la dame blonde déjà entrevue, la présence d’une autre dame, entourée, celle-ci, de châles et de voiles.

Korki spowodowały, że musiał zwolnić, co pozwoliło sprzedawcy sklepu spożywczego zauważyć, że oprócz już widzianej blondynki w samochodzie znajdowała się jeszcze jedna kobieta, otoczona szalami i chustami.

Nul doute que ce ne fût Suzanne Gerbois.

Nie ulegało wątpliwości, że to była Suzanne Gerbois.

Mais alors il fallait supposer que l’enlèvement avait eu lieu en plein jour, sur une route très fréquentée, au centre même de la ville !

Ale w takim razie należało założyć, że porwanie miało miejsce w biały dzień, na bardzo ruchliwej drodze, w samym centrum miasta!

Comment ? à quel endroit ? Pas un cri ne fut entendu, pas un mouvement suspect ne fut observé.

Jak to możliwe? Gdzie to się stało? Nie słychać było żadnego krzyku, nie zaobserwowano żadnych podejrzanych ruchów.

L’épicier donna le signalement de l’automobile, une limousine de 24 chevaux de la maison Peugeon, à carrosserie bleu foncé.

Sprzedawca podał opis samochodu – limuzyny Peugeot z silnikiem o pojemności 24 koni mechanicznych i niebieskim lakierem.

À tout hasard, on s’informa auprès de la directrice du Grand-Garage, Mme Bob-Walthour, qui s’est fait une spécialité d’enlèvements par automobile.

Na wszelki wypadek zwrócono się do dyrektorki Grand-Garage, pani Bob-Walthour, która specjalizuje się w porwaniach samochodowych.

Le vendredi matin, en effet, elle avait loué pour la journée une limousine Peugeon à une dame blonde qu’elle n’avait du reste point revue.

W piątek rano wypożyczyła ona limuzynę Peugeot na cały dzień blondynce, której później już nie widziała.

— Mais le mécanicien ?

– A co z mechanikiem?

— C’était un nommé Ernest, engagé la veille sur la foi d’excellents certificats.

– To był jakiś Ernest, zatrudniony dzień wcześniej na podstawie doskonałych referencji.

— Il est ici ?

– Jest tutaj?

— Non, il a ramené la voiture, et il n’est plus revenu.

– Nie, zwrócił samochód i już nie wrócił.

— Ne pouvons-nous retrouver sa trace ?

– Czy nie możemy go znaleźć?

— Certes, auprès des personnes dont il s’est recommandé. Voici leurs noms.

– Oczywiście, u osób, u których się przedstawił. Oto ich nazwiska.

On se rendit chez ces personnes. Aucune d’elles ne connaissait le nommé Ernest.

Poszli do tych osób. Żadna z nich nie znała Ernesta.

Ainsi donc, quelque piste que l’on suivît pour sortir des ténèbres, on aboutissait à d’autres ténèbres, à d’autres énigmes.

Tak więc każdy trop prowadzący z ciemności do światła, prowadził tylko do kolejnych ciemności i zagadek.

M. Gerbois n’était pas de force à soutenir une bataille qui commençait pour lui de façon si désastreuse. Inconsolable depuis la disparition de sa fille, bourrelé de remords, il capitula.

Pan Gerbois nie był w stanie stawić czoła walce, która dla niego zaczęła się tak katastrofalnie. Nieszczęśliwy z powodu zaginięcia córki i dręczony wyrzutami sumienia, poddał się.

Une petite annonce parue à l’Écho de France, et que tout le monde commenta, affirma sa soumission pure et simple, sans arrière-pensée.

Małe ogłoszenie w Écho de France, komentowane przez wszystkich, potwierdziło jego bezwarunkową, bezinteresowną kapitulację.

C’était la victoire, la guerre terminée en quatre fois vingt-quatre heures.

To było zwycięstwo, wojna zakończona w ciągu czterech dni i dwudziestu czterech godzin.

Deux jours après, M. Gerbois traversait la cour du Crédit Foncier. Introduit auprès du gouverneur, il tendit le numéro 514-série 23. Le gouverneur sursauta.

Dwa dni później pan Gerbois przecinał dziedziniec Crédit Foncier. Został wprowadzony do gubernatora i wręczył mu numer 514 z serii 23. Gubernator podskoczył z zaskoczenia.

— Ah ! vous l’avez ? Il vous a été rendu ?

– Ach! Masz go? Został ci zwrócony?

— Il a été égaré, le voici, répondit M. Gerbois.

– Zagubiłem go, oto jest – odpowiedział pan Gerbois.

— Cependant vous prétendiez... il a été question...

– Ale przecież twierdziłeś… mówiono…

— Tout cela n’est que racontars et mensonges.

– To wszystko to tylko plotki i kłamstwa.

— Mais il nous faudrait tout de même quelque document à l’appui.

– Ale potrzebowalibyśmy jakiegoś dokumentu potwierdzającego to wszystko.

— La lettre du commandant suffit-elle ?

– Czy list od komendanta wystarczy?

— Certes.

– Oczywiście.

— La voici.

– Oto jest.

— Parfait.

– Doskonale.

Veuillez laisser ces pièces en dépôt.

Proszę zostawić te dokumenty u nas.

Il nous est donné quinze jours pour vérification.

Mamy piętnaście dni na ich weryfikację.

Je vous préviendrai dès que vous pourrez vous présenter à notre caisse.

Powiadomię pana, gdy będzie mógł zgłosić się do naszej kasy.

D’ici là, monsieur, je crois que vous avez tout intérêt à ne rien dire et à terminer cette affaire dans le silence le plus absolu.

Do tego czasu, proszę pana, lepiej nic nie mówić i załatwić tę sprawę w jak największej dyskrecji.

— C’est mon intention.

– Tak zamierzam postąpić.

M. Gerbois ne parla point, le gouverneur non plus.

Pan Gerbois milczał, podobnie jak gubernator.

Mais il est des secrets qui se dévoilent sans qu’aucune indiscrétion soit commise, et l’on apprit soudain qu’Arsène Lupin avait eu l’audace de renvoyer à M. Gerbois le numéro 514-série 23 !

Ale są takie sekrety, które wychodzą na jaw bez żadnej indyskrecji, i nagle okazało się, że Arsène Lupin miał czelność odesłać do pana Gerboisa numer 514 z serii 23!

La nouvelle fut accueillie avec une admiration stupéfaite.

Wieści te zostały przyjęte z oszołomiającym podziwem.

Décidément c’était un beau joueur que celui qui jetait sur la table un atout de cette importance, le précieux billet !

Zdecydowanie był to sprytny ruch ze strony tego, kto rzucił na stół tak ważny atut, jak ten cenny banknot!

Certes, il ne s’en était dessaisi qu’à bon escient et pour une carte qui rétablissait l’équilibre.

Oczywiście pozbył się go tylko wtedy, gdy miało to sens i w zamian za kartę, która przywróciła równowagę.

Mais si la jeune fille s’échappait ?

Ale co, jeśli młoda dziewczyna ucieknie?

Si l’on réussissait à reprendre l’otage qu’il détenait ?

A jeśli uda się odzyskać zakładnika, którego przetrzymywał?

La police sentit le point faible de l’ennemi et redoubla d’efforts. Arsène Lupin désarmé, dépouillé par lui-même, pris dans l’engrenage de ses combinaisons, ne touchant pas un traître sou du million convoité... du coup les rieurs passaient dans l’autre camp.

Policja dostrzegła słabość wroga i zintensyfikowała wysiłki. Arsène Lupin został rozbrojony, pozbawiony własnych środków, uwikłany w swoje intrygi i nie dotknął ani jednego grosza z pożądanego miliona... i nagle sytuacja zmieniła się na korzyść przeciwników.

Mais il fallait retrouver Suzanne. Et on ne la retrouvait pas, et pas davantage, elle ne s’échappait !

Ale trzeba było odnaleźć Suzanne. I nie udało się jej znaleźć, a co więcej, nie udało się jej uwolnić!

Soit, disait-on, le point est acquis, Arsène gagne la première manche.

Tak więc, jak mówiono, punkt został zdobyty – Arsène wygrał pierwszą rundę.

Mais le plus difficile est à faire !

Ale najtrudniejsze jeszcze przed nim!

Mlle Gerbois est entre ses mains, nous l’accordons, et il ne la remettra que contre cinq cent mille francs.

Pani Gerbois jest w jego rękach, przyznajmy to, a on odda ją tylko w zamian za pięćset tysięcy franków.

Mais où et comment s’opérera l’échange ?

Ale gdzie i jak dojdzie do wymiany?

Pour que cet échange s’opère, il faut qu’il y ait rendez-vous, et alors qui empêche M. Gerbois d’avertir la police et, par là, de reprendre sa fille tout en gardant l’argent ?

Aby wymiana się odbyła, musi być umówione spotkanie, a więc co uniemożliwia panu Gerboisowi powiadomienie policji i odzyskanie córki przy jednoczesnym zachowaniu pieniędzy?

On interviewa le professeur. Très abattu, désireux de silence, il demeura impénétrable.

Przeprowadzono wywiad z profesorem. Był bardzo przybity, pragnął zachować milczenie i pozostał nieprzenikniony.

— Je n’ai rien à dire, j’attends.

– Nie mam nic do powiedzenia, czekam.

— Et Mlle Gerbois ?

– A co z panią Gerbois?

— Les recherches continuent.

– Poszukiwania wciąż trwają.

— Mais Arsène Lupin vous a écrit ?

– Ale Arsène Lupin napisał do ciebie?

— Non.

– Nie.

— Vous l’affirmez ?

– Twierdzi pan to?

— Non.

– Nie.

— Donc c’est oui. Quelles sont ses instructions ?

– Więc tak. Jakie są jego instrukcje?

— Je n’ai rien à dire.

– Nie mam nic do powiedzenia.

On assiégea Me Detinan. Même discrétion.

Oblężono pana Detinana. Proszę o dyskrecję.

— M. Lupin est mon client, répondait-il avec une affectation de gravité, vous comprendrez que je sois tenu à la réserve la plus absolue.

– Pan Lupin jest moim klientem – odpowiedział z udawaną powagą – zrozumie pan, że jestem zobowiązany do zachowania absolutnej dyskrecji.

Tous ces mystères irritaient la galerie.

Wszystkie te tajemnice denerwowały galerię.

Évidemment des plans se tramaient dans l’ombre.

Najwyraźniej w ciemnościach snute są jakieś plany.

Arsène Lupin disposait et resserrait les mailles de ses filets, pendant que la police organisait autour de M. Gerbois une surveillance de jour et de nuit.

Arsène Lupin rozstawiał i zaciskał sieć swoich pułapek, podczas gdy policja zorganizowała całodobową ochronę pana Gerboisa.

Et l’on examinait les trois seuls dénouements possibles : l’arrestation, le triomphe, ou l’avortement ridicule et piteux.

Rozważano trzy możliwe scenariusze: aresztowanie, triumf lub żałosna i komiczna porażka.

Mais il arriva que la curiosité du public ne devait être satisfaite que de façon partielle, et c’est ici dans ces pages que, pour la première fois, l’exacte vérité se trouve révélée.

Ale okazało się, że ciekawość opinii publicznej została zaspokojona tylko częściowo i to właśnie na tych stronach po raz pierwszy ujawniono całą prawdę.