Кому случалось из Болховского уезда перебираться в Жиздринский, того, вероятно, поражала резкая разница между породой людей в Орловской губернии и калужской породой.

Bất kỳ ai từ quận Bolkhov chuyển đến Zhizdra có lẽ sẽ ngạc nhiên về sự khác biệt đáng kể giữa con người ở vùng Orlov và vùng Kaluga.

Орловский мужик невелик ростом, сутуловат, угрюм, глядит исподлобья, живет в дрянных осиновых избенках, ходит на барщину, торговлей не занимается, ест плохо, носит лапти; калужский оброчный мужик обитает в просторных сосновых избах, высок ростом, глядит смело и весело, лицом чист и бел, торгует маслом и дегтем и по праздникам ходит в сапогах.

Người nông dân Orlov có thân hình nhỏ bé, lưng hunchback, khuôn mặt u ám, nhìn xuống đất, sống trong những căn nhà làm từ gỗ thông tồi tệ, đi làm theo hệ thống nông nô, không buôn bán, dinh dưỡng tồi tệ, mang dép lốp; trong khi đó, người nông dân Kaluga sống trong những căn nhà rộng rãi làm từ gỗ thông, có thân hình cao lớn, nhìn thẳng và vui vẻ, khuôn mặt sạch sẽ và trắng trẻo, buôn bán mỡ và nhựa thông, và đi lại bằng giày vào những dịp lễ hội.

Орловская деревня (мы говорим о восточной части Орловской губернии) обыкновенно расположена среди распаханных полей, близ оврага, кое-как превращенного в грязный пруд.

Làng Orlov (chúng tôi đang nói về phía đông của tỉnh Orlov) thường nằm giữa những cánh đồng cày xới, gần một cái hố được biến thành một cái ao bẩn.

Кроме немногих ракит, всегда готовых к услугам, да двух-трех тощих берез, деревца на версту кругом не увидишь; изба лепится к избе, крыши закиданы гнилой соломой...

Ngoài một vài cành liễu luôn sẵn sàng phục vụ, cùng với hai ba cái bạch dương gầy gò, không thể nhìn thấy một cái cây nào trong vòng một dặm; những căn nhà dính liền với nhau, mái nhà đầy rác thải...

Калужская деревня, напротив, большею частью окружена лесом; избы стоят вольней и прямей, крыты тесом; ворота плотно запираются, плетень на задворке не разметан и не вывалился наружу, не зовет в гости всякую прохожую свинью...

Ngược lại, hầu hết các làng Kaluga được bao quanh bởi rừng; những căn nhà nằm tự do và thẳng hơn, lợp bằng gỗ; các cổng được khóa chặt, hàng rào phía sau không bị xáo trộn và không mời chào bất kỳ con lợn nào từ bên ngoài...

И для охотника в Калужской губернии лучше.

Và đối với một thợ săn ở tỉnh Kaluga, mọi thứ cũng tốt hơn.

В Орловской губернии последние леса и площадя * исчезнут лет через пять, а болот и в помине нет; в Калужской,

Trong tỉnh Orlov, những khu rừng và các khu đất cuối cùng sẽ biến mất trong vòng năm năm tới, và không còn vùng đầm lầy nào cả; trong khi ở Kaluga,

напротив, засеки тянутся на сотни, болота на десятки верст, и не перевелась еще благородная птица тетерев, водится добродушный дупель, и хлопотунья куропатка своим порывистым взлетом веселит и пугает стрелка и собаку.

các khu rừng kéo dài đến hàng trăm cây số, và các vùng đầm lầy trải dài đến hàng chục cây số, và loài chim quý tộc tetra vẫn còn tồn tại, cùng với loài chim dễ thương gọi là partridge, với chuyến bay bốc đồng của nó vui nhộn và hù dọa cả thợ săn và chó.

В качестве охотника посещая Жиздринский уезд, сошелся я в поле и познакомился с одним калужским мелким помещиком, Полутыкиным, страстным охотником и, следовательно, отличным человеком.

Khi đến thăm quận Zhizdra với tư cách là một thợ săn, tôi đã gặp một chủ đất nhỏ ở Kaluga, Polutykin, một thợ săn say mê và do đó là một người tuyệt vời.

Водились за ним, правда, некоторые слабости: он, например, сватался за всех богатых невест в губернии и, получив отказ от руки и от дому, с сокрушенным сердцем доверял свое горе всем друзьям и знакомым, а родителям невест продолжал посылать в подарок кислые персики и другие сырые произведения своего сада;

Tuy nhiên, anh ấy cũng có một số điểm yếu: ví dụ, anh ấy đã cầu hôn tất cả những cô gái giàu có trong tỉnh, và sau khi bị từ chối cả từ tay lẫn từ nhà, anh ấy đã buồn bã chia sẻ nỗi buồn của mình với tất cả bạn bè và người quen, trong khi vẫn tiếp tục gửi những món quà như những quả mận chua và các sản phẩm tươi khác từ vườn của mình cho cha mẹ của các cô gái;

любил повторять один и тот же анекдот, который, несмотря на уважение г-на Полутыкина к его достоинствам, решительно никогда никого не смешил;

anh ta thích kể lại cùng một trò đùa, mặc dù sự tôn trọng của anh ta dành cho phẩm giá của người khác, nhưng nó chưa bao giờ khiến bất kỳ ai cười cả.

хвалил сочинения Акима Нахимова и повесть «Пинну»; заикался; называл свою собаку Астрономом; вместо однако говорил одначе и завел у себя в доме французскую кухню, тайна которой, по понятиям его повара, состояла в полном изменении естественного вкуса каждого кушанья: мясо у этого искусника отзывалось рыбой, рыба — грибами, макароны — порохом; зато ни одна морковка не попадала в суп, не приняв вида ромба или трапеции.

Anh ta ca ngợi các tác phẩm của Akim Nakhimov và truyện "Pinnu"; anh ta húc hít; gọi con chó của mình là "Thiên văn học"; thay vì "tuy nhiên", anh ta lại nói "tuy nhiên", và anh ta đã mang nền ẩm thực Pháp vào nhà mình, mà theo quan điểm của đầu bếp của anh ta, nó hoàn toàn thay đổi hương vị tự nhiên của mỗi món ăn: thịt của chuyên gia này có mùi cá, cá có mùi nấm, mì ống có mùi thuốc súng; tuy nhiên, không có củ cà rốt nào rơi vào súp mà không thay đổi hình dạng thành hình tam giác hoặc hình chữ nhật.

Но, за исключением этих немногих и незначительных недостатков, г-н Полутыкин был, как уже сказано, отличный человек.

Tuy nhiên, ngoài những nhược điểm nhỏ này, Polutykin, như đã nói, là một người tuyệt vời.

В первый же день моего знакомства с г. Полутыкиным он пригласил меня на ночь к себе.

Vào ngày đầu tiên tôi gặp Polutykin, anh ấy đã mời tôi ở lại nhà anh ấy đêm đó.

— До меня верст пять будет, — прибавил он, — пешком идти далеко; зайдемте сперва к Хорю. (Читатель позволит мне не передавать его заиканья.)

- Sẽ còn năm cây số nữa từ nhà tôi đến nhà anh, - anh ấy nói thêm, - đi bộ sẽ mất nhiều thời gian; hãy ghé qua nhà Horuy trước. (Độc giả sẽ cho phép tôi không chuyển lời nói húc hít của anh ấy.)

— А кто такой Хорь?

- Và Horuy là ai vậy?

— А мой мужик... Он отсюда близехонько.

- Là người hầu của tôi... Anh ấy sống gần nhà tôi lắm.

Мы отправились к нему.

Chúng tôi đã đến nhà anh ấy.

Посреди леса, на расчищенной и разработанной поляне, возвышалась одинокая усадьба Хоря.

Ở giữa rừng, trong một khoảng đất trống được dọn sạch và cải tạo, nổi lên một khu nhà cô quạnh của Horuy.

Она состояла из нескольких сосновых срубов, соединенных заборами; перед главной избой тянулся навес, подпертый тоненькими столбиками.

Nó bao gồm một vài căn nhà làm bằng gỗ thông, được nối với nhau bằng hàng rào; trước căn nhà chính kéo dài một mái hiên, được nâng đỡ bởi những cái cột nhỏ.

Мы вошли.

Chúng tôi đã bước vào bên trong.

Нас встретил молодой парень, лет двадцати, высокий и красивый.

Chúng tôi được chào mừng bởi một chàng trai trẻ, khoảng hai mươi tuổi, cao lớn và đẹp trai.

— А, Федя! Дома Хорь? — спросил его г-н Полутыкин.

- À, Fedya! Horuy có ở nhà không? - Ông Polutykin hỏi anh ấy.

— Нет, Хорь в город уехал, — отвечал парень, улыбаясь и показывая ряд белых, как снег, зубов. — Тележку заложить прикажете?

- Không, Horuy đã đi vào thị trấn rồi - chàng trai trả lời, mỉm cười và lộ ra hàng răng trắng như tuyết. - Ngài muốn chúng tôi kéo cỗ không?

— Да, брат, тележку. Да принеси нам квасу.

- Có, anh bạn ạ. Kéo cỗ đi. Và mang cho chúng tôi một chút nước ép lên lê đi.

Мы вошли в избу.

Chúng tôi đã bước vào căn nhà.

Ни одна суздальская картина не залепляла чистых бревенчатых стен; в углу, перед тяжелым образом в серебряном окладе, теплилась лампадка; липовый стол недавно был выскоблен и вымыт; между бревнами и по косякам окон не скиталось резвых прусаков, не скрывалось задумчивых тараканов.

Không có bức tranh nào của Suzdal dán trên những bức tường bằng gỗ sạch sẽ; trong góc, trước một bức tượng nặng nề trong khung bạc, một ngọn đèn nhỏ đang cháy; một cái bàn làm bằng gỗ phỉ mới được chà nhám và rửa sạch; giữa những bức tường bằng gỗ và khung cửa sổ, không có những chú kiến nhanh nhẹn chạy qua, cũng không có những con gián đầy suy tư trốn vào khắp mọi nơi.

Молодой парень скоро появился с большой белой кружкой, наполненной хорошим квасом, с огромным ломтем пшеничного хлеба и с дюжиной соленых огурцов в деревянной миске.

Chàng trai trẻ nhanh chóng mang đến một cốc lớn màu trắng đầy nước ép lên lê ngon, một miếng bánh mì lúa mì lớn và một chục dưa chuột muối trong một cái bát bằng gỗ.

Он поставил все эти припасы на стол, прислонился к двери и начал с улыбкой на нас поглядывать.

Anh đặt tất cả những món đồ này lên bàn, dựa vào cửa và bắt đầu mỉm cười nhìn chúng tôi.

Не успели мы доесть нашей закуски, как уже телега застучала перед крыльцом.

Chúng tôi chưa kịp ăn hết món ăn nhẹ của mình thì cỗ xe đã đậu trước cửa rồi.

Мы вышли.

Chúng tôi đi ra ngoài.

Мальчик лет пятнадцати, кудрявый и краснощекий, сидел кучером и с трудом удерживал сытого пегого жеребца.

Một cậu bé khoảng mười lăm tuổi, tóc xoăn và đỏ bừng, ngồi trong vai trò người kéo cỗ và khó giữ chiếc ngựa màu xám đã ăn no.

Кругом телеги стояло человек шесть молодых великанов, очень похожих друг на друга и на Федю.

Có khoảng sáu chàng trai trẻ to lớn, rất giống nhau và rất giống Fedya, đứng xung quanh cỗ xe.

«Всё дети Хоря!» —

“Tất cả đều là con cái của Khory!” -

заметил Полутыкин.

Polutykin nhận xét.

«Всё Хорьки, — подхватил Федя, который вышел вслед за нами на крыльцо, — да еще не все: Потап в лесу, а Сидор уехал со старым Хорем в город...

“Tất cả đều là Khory,” - Fedya nói tiếp, anh đi ra ngoài cùng chúng tôi - “nhưng không phải tất cả: Potap ở trong rừng, còn Sidor thì đi cùng Khory già vào thành phố rồi...”

Смотри же, Вася, — продолжал он, обращаясь к кучеру, — духом сомчи: барина везешь. Только на толчках-то, смотри, потише: и телегу-то попортишь, да и барское черево обеспокоишь!»

“Hãy cẩn thận, Vasy,” - anh tiếp tục nói với người kéo cỗ, - “Hãy chạy nhanh lên: bạn đang chở ông chủ. Nhưng hãy cẩn thận với những cú sốc: bạn sẽ làm hỏng cỗ xe và khiến ông chủ khó chịu!”

Остальные Хорьки усмехнулись от выходки Феди.

Những người Khory còn lại cười vì trò đùa của Fedya.

«Подсадить Астронома!» —

“Hãy đưa Astronom lên!” -

торжественно воскликнул г-н Полутыкин.

ông Polutykin trang trọng tuyên bố.

Федя, не без удовольствия, поднял на воздух принужденно улыбавшуюся собаку и положил ее на дно телеги.

Fedya, không hề vui vẻ, nhấc con chó đang mỉm cười miễn cưỡng lên và cho nó nằm xuống đáy cỗ xe.

Вася дал вожжи лошади.

Vasy đưa cho anh những dây cương ngựa.

Мы покатили.

Chúng tôi bắt đầu di chuyển.

«А вот это моя контора, — сказал мне вдруг г-н Полутыкин, указывая на небольшой низенький домик, — хотите зайти?» —

“Đây là văn phòng của tôi,” - ông Polutykin chợt nói với tôi, chỉ vào một căn nhà nhỏ thấp - “Muốn vào không?”

«Извольте». —

- “Rất mong muốn.”

«Она теперь упразднена, — заметил он, слезая, — а всё посмотреть стоит».

- “Nó đã bị bỏ hoang rồi,” - ông ta nói khi bước xuống - “Nhưng nó vẫn rất đáng để xem.”

Контора состояла из двух пустых комнат.

Văn phòng bao gồm hai căn phòng trống rỗng.

Сторож, кривой старик, прибежал с задворья.

Một người bảo vệ, một lão già khập khiễng, chạy từ sân sau đến.

«Здравствуй, Миняич, — проговорил г-н Полутыкин, — а где же вода?»

“Chào, Minyaich,” - ông Polutykin nói - “Nước uống ở đâu?”

Кривой старик исчез и тотчас вернулся с бутылкой воды и двумя стаканами.

Lão già khập khiễng biến mất và ngay lập tức trở lại với một chai nước và hai cốc.

«Отведайте, — сказал мне Полутыкин, — это у меня хорошая, ключевая вода».

“Hãy thử nhé,” - ông Polutykin nói với tôi - “Đây là nước khoáng rất tốt của tôi.”

Мы выпили по стакану, причем старик нам кланялся в пояс.

Chúng tôi uống một cốc, trong khi lão già cúi chào chúng tôi.

«Ну, теперь, кажется, мы можем ехать, — заметил мой новый приятель. — В этой конторе я продал купцу Аллилуеву четыре десятины лесу за выгодную цену».

“Bây giờ thì chúng ta có thể đi rồi,” - người bạn mới của tôi nói. “Tôi đã bán bốn mẫu đất rừng cho thương nhân Alliluyev ở đây với một mức giá rất tốt.”

Мы сели в телегу и через полчаса уже въезжали на двор господского дома.

Chúng tôi lên xe ngựa và nửa giờ sau đó đã đến sân nhà của chủ nhà đó.

— Скажите, пожалуйста, — спросил я Полутыкина за ужином, — отчего у вас Хорь живет отдельно от прочих ваших мужиков?

- “Xin lỗi,” - tôi hỏi Polutykin trong bữa tối, - “Tại sao Hor lại sống tách biệt với những người nông dân khác của bạn vậy?”

— А вот отчего: он у меня мужик умный.

- “Đó là bởi vì anh ấy là một người nông dân thông minh.”

Лет двадцать пять тому назад изба у него сгорела; вот и пришел он к моему покойному батюшке и говорит: дескать, позвольте мне, Николай Кузьмич, поселиться у вас в лесу на болоте.

Khoảng hai mươi lăm năm trước, ngôi nhà của anh ấy đã bị cháy. Vì vậy, anh ấy đã đến gặp người cha quá cố của tôi và nói rằng, “Hãy cho phép tôi, Nikolay Kuzmich, được sống trong rừng trên đầm lầy của bạn nhé.”

Я вам стану оброк платить хороший. —

“Tôi sẽ trả một khoản tiền thuê đất tốt cho bạn.”

«Да зачем тебе селиться на болоте?» —

“Tại sao bạn lại muốn sống trên đầm lầy vậy?”

«Да уж так; только вы, батюшка, Николай Кузьмич, ни в какую работу употреблять меня уж не извольте, а оброк положите, какой сами знаете». —

“Vì tôi muốn như vậy thôi. Chỉ là, Nikolay Kuzmich, bạn không cần phải sử dụng tôi trong bất kỳ công việc nào cả. Bạn chỉ cần đặt một mức tiền thuê đất mà bạn cho là hợp lý.”

«Пятьдесят рублев в год!» —

“Năm mươi rúp mỗi năm!”

«Извольте». —

“Được rồi.”

«Да без недоимок у меня, смотри!» —

“Và tôi sẽ không bị tính thêm bất kỳ khoản tiền nào cả, đấy!”

«Известно, без недоимок...»

“Tất nhiên, không bị tính thêm bất kỳ khoản tiền nào cả...”

Вот он и поселился на болоте.

Và thế là anh ấy đã đến sống trên đầm lầy.

С тех пор Хорем его и прозвали.

Kể từ đó, mọi người bắt đầu gọi anh ấy là Horem.

— Ну, и разбогател? — спросил я.

“Vậy thì anh ấy đã trở nên giàu có chưa?” - Tôi hỏi.

— Разбогател. Теперь он мне сто целковых оброка платит, да еще я, пожалуй, накину. Я уж ему не раз говорил: «Откупись, Хорь, эй, откупись!..» А он, бестия, меня уверяет, что нечем; денег, дескать, нету... Да, как бы не так!..

“Anh ấy đã trở nên giàu có. Bây giờ anh ấy đang trả cho tôi 100 rúp tiền thuê đất, và tôi có thể sẽ tăng thêm. Tôi đã nói với anh ấy nhiều lần rồi: ‘Hãy mua chuộc cho tôi, Horem, đấy, hãy mua chuộc cho tôi!..’ Nhưng tên khốn đó lại bảo tôi rằng anh ấy không có tiền... Chắc chắn không phải như vậy!”

На другой день мы тотчас после чаю опять отправились на охоту.

Ngày hôm sau, ngay sau khi uống trà, chúng tôi lại tiếp tục đi săn.

Проезжая через деревню, г-н Полутыкин велел кучеру остановиться у низенькой избы и звучно воскликнул: «Калиныч!» —

Khi đi qua ngôi làng, Mr. Polutykin yêu cầu người hầu dừng xe trước một căn nhà nhỏ và lớn tiếng kêu lên: “Kalinich!”

«Сейчас, батюшка, сейчас, — раздался голос со двора, — лапоть подвязываю».

“Đến ngay, thưa ngài, ngay đây -” Một giọng nói từ bên ngoài vang lên - “Tôi đang buộc giày đây.”

Мы поехали шагом; за деревней догнал нас человек лет сорока, высокого роста, худой, с небольшой загнутой назад головкой.

Chúng tôi đi tiếp bằng tốc độ chậm; khi rời khỏi ngôi làng, một người đàn ông khoảng bốn mươi tuổi, đôi chân dài, gầy gò, với đầu hơi nghiêng về phía sau, đã bắt kịp chúng tôi.

Это был Калиныч.

Đó là Kalinich.

Его добродушное смуглое лицо, кое-где отмеченное рябинами, мне понравилось с первого взгляда.

Khuôn mặt tốt bụng, sẫm màu của anh ấy, với một vài nếp nhăn, khiến tôi thích anh ấy ngay từ cái nhìn đầu tiên.

Калиныч (как узнал я после) каждый день ходил с барином на охоту, носил его сумку, иногда и ружье, замечал, где садится птица, доставал воды, набирал земляники, устроивал шалаши, бегал за дрожками; без него г-н Полутыкин шагу ступить не мог.

Kalinich (như tôi đã tìm hiểu sau này) mỗi ngày đi săo cùng với chủ nhân, mang theo túi của ông ấy, và đôi khi cả khẩu súng; anh ấy chú ý đến nơi chim hạ cánh, lấy nước, nhặt mâm xôi, dựng lều, chạy theo những con chuột; Mr. Polutykin không thể bước một bước nào mà không có anh ấy.

Калиныч был человек самого веселого, самого кроткого нрава, беспрестанно попевал вполголоса, беззаботно поглядывал во все стороны, говорил немного в нос, улыбаясь, прищуривал свои светло-голубые глаза и часто брался рукою за свою жидкую, клиновидную бороду.

Kalinich là một người đàn ông vui vẻ, nhẹ nhàng nhất, không ngừng hát nhẹ nhàng, vô tư nhìn xung quanh, nói chuyện một chút một cách hóm hỉnh, mỉm cười, nheo mắt màu xanh nhạt của anh ấy và thường xuyên dùng tay vuốt bộ râu mỏng, hình như là nón của anh ấy.

Ходил он нескоро, но большими шагами, слегка подпираясь длинной и тонкой палкой.

Anh ấy đi không nhanh lắm, nhưng bằng những bước dài, hơi dựa vào một cái gậy ống dài, mỏng manh.

В течение дня он не раз заговаривал со мною, услуживал мне без раболепства, но за барином наблюдал, как за ребенком.

Trong suốt ngày, anh ấy nói chuyện với tôi nhiều lần, phục vụ tôi mà không hề nịnh bợ, nhưng theo dõi chủ nhân của mình như theo dõi một đứa trẻ.

Когда невыносимый полуденный зной заставил нас искать убежища, он свел нас на свою пасеку, в самую глушь леса.

Khi cái nóng không thể chịu đựng vào buổi trưa buộc chúng tôi phải tìm nơi trú ẩn, anh ấy đã đưa chúng tôi đến khu chăm sóc ong của anh ấy, ở sâu trong rừng.

Калиныч отворил нам избушку, увешанную пучками сухих душистых трав, уложил нас на свежем сене, а сам надел на голову род мешка с сеткой, взял нож, горшок и головешку и отправился на пасеку вырезать нам сот.

Kalinich mở cửa cho chúng tôi một cái chòi, treo đầy những bó cỏ khô thơm, xếp chúng tôi trên cỏ tươi, và anh ấy tự mang theo một cái túi lưới trên đầu, lấy dao, nồi và than hồng và đi vào khu chăm sóc ong để làm tổ cho chúng tôi.

Мы запили прозрачный теплый мед ключевой водой и заснули под однообразное жужжанье пчел и болтливый лепет листьев.

Chúng tôi uống mật ong trong suốt, nóng với nước suối và ngủ dưới tiếng vo ve đều đặn của những con ong và tiếng lá xào xạc.

Легкий порыв ветерка разбудил меня...

Một cơn gió nhẹ đánh thức tôi dậy...

Я открыл глаза и увидел Калиныча: он сидел на пороге полураскрытой двери и ножом вырезывал ложку.

Tôi mở mắt và thấy Kalinich: anh ấy đang ngồi trên ngưỡng cửa mở toang và đang dùng dao cắt một cái thìa.

Я долго любовался его лицом, кротким и ясным, как вечернее небо.

Tôi đã ngắm nhìn khuôn mặt anh ấy rất lâu, nhẹ nhàng và rõ ràng như bầu trời vào buổi tối.

Г-н Полутыкин тоже проснулся.

Ông Polutykin cũng đã thức dậy.

Мы не тотчас встали.

Chúng tôi không dậy ngay lập tức.

Приятно после долгой ходьбы и глубокого сна лежать неподвижно на сене: тело нежится и томится, легким жаром пышет лицо, сладкая лень смыкает глаза.

Thật dễ chịu sau khi đi bộ lâu và ngủ sâu khi nằm bất động trên cỏ: cơ thể thư giãn và mê mẩn, mặt nóng lên bởi sức nóng nhẹ nhàng, sự lười biếng ngọt ngào khiến mắt nhắm lại.

Наконец мы встали и опять пошли бродить до вечера.

Cuối cùng chúng tôi đã dậy và lại đi lang thang cho đến chiều.

За ужином я заговорил опять о Хоре да о Калиныче.

Trong bữa tối, tôi lại nói về Hore và Kalinich.

«Калиныч — добрый мужик, — сказал мне г. Полутыкин, — усердный и услужливый мужик; хозяйство в исправности, одначе, содержать не может: я его всё оттягиваю. Каждый день со мной на охоту ходит...

"Kalinich là một người đàn ông tốt," ông Polutykin nói với tôi, "một người đàn ông siêng năng và hữu ích; tuy nhiên, anh ấy không thể duy trì một gia đình bình thường: tôi đã trì hoãn chuyện đó mãi. Mỗi ngày anh ấy đi săn cùng tôi..."

Какое уж тут хозяйство, — посудите сами».

"Thế nào là một gia đình bình thường?" Ông hỏi.

Я с ним согласился, и мы легли спать.

Tôi đồng ý với ông và chúng tôi đi ngủ.

На другой день г-н Полутыкин принужден был отправиться в город по делу с соседом Пичуковым. Сосед Пичуков запахал у него землю и на запаханной земле высек его же бабу.

Ngày hôm sau, ông Polutykin buộc phải đi vào thị trấn vì một chuyện kinh doanh với hàng xóm Pichukov. Hàng xóm Pichukov đã cày xới đất của ông và trên mặt đất cày xới đó, ông ta đã chửi mắng chính mẹ của mình.

На охоту поехал я один и перед вечером завернул к Хорю.

Tôi đi săn một mình và trước khi trời tối, tôi đã ghé thăm Hore.

На пороге избы встретил меня старик — лысый, низкого роста, плечистый и плотный — сам Хорь.

Một người đàn ông lớn tuổi đón tôi ở ngưỡng cửa nhà - một người đàn ông hói, thấp bé, vạm vỡ và đầy những nếp nhăn - chính là Hore.

Я с любопытством посмотрел на этого Хоря. Склад его лица напоминал Сократа: такой же высокий, шишковатый лоб, такие же маленькие глазки, такой же курносый нос.

Tôi tò mò nhìn vào Hore này. Vẻ ngoài của anh ta khiến tôi nhớ đến Socrates: cùng một chiếc trán cao, những mắt nhỏ, cùng một cái mũi hẹp.

Мы вошли вместе в избу.

Chúng tôi bước vào nhà cùng nhau.

Тот же Федя принес мне молока с черным хлебом.

Fedya lại mang cho tôi sữa và bánh mì đen.

Хорь присел на скамью и, преспокойно поглаживая свою курчавую бороду, вступил со мною в разговор.

Hore ngồi xuống ghế và bình tĩnh xoa cái bộ râu xoăn của mình, bắt đầu trò chuyện với tôi.

Он, казалось, чувствовал свое достоинство, говорил и двигался медленно, изредка посмеивался из-под длинных своих усов.

Anh ta dường như cảm thấy rất tự hào, nói chuyện và di chuyển chậm rãi, thỉnh thoảng cười khúc khích đằng sau bộ ria dài của mình.

Мы с ним толковали о посеве, об урожае, о крестьянском быте...

Chúng tôi nói chuyện về việc gieo trồng, về mùa vụ, về cuộc sống nông thôn...

Он со мной всё как будто соглашался; только потом мне становилось совестно, и я чувствовал, что говорю не то...

Anh ta dường như luôn đồng ý với tôi; nhưng sau đó tôi lại cảm thấy hối tiếc và nhận ra mình đã nói sai điều gì đó...

Так оно как-то странно выходило.

Mọi chuyện diễn ra thật kỳ lạ.

Хорь выражался иногда мудрено, должно быть, из осторожности...

Hore đôi khi nói những điều khó hiểu, có lẽ là vì thận trọng...

Вот вам образчик нашего разговора:

Đây là một ví dụ về cuộc trò chuyện của chúng tôi:

— Послушай-ка, Хорь, — говорил я ему, — отчего ты не откупишься от своего барина?

- Nghe này, Hore, - tôi nói với anh ấy, - sao anh không mua chuộc chủ mình đi?

— А для чего мне откупаться? Теперь я своего барина знаю и оброк свой знаю... барин у нас хороший.

- Mua chuộc chủ mình làm gì? Bây giờ tôi biết chủ mình và cũng biết cả khoản tiền thuế... Chủ mình là một người tốt.

— Всё же лучше на свободе, — заметил я.

- Dù sao thì tự do cũng tốt hơn, - tôi nhận xét.

Хорь посмотрел на меня сбоку.

Hore nhìn tôi từ phía bên.

— Вестимо, — проговорил он.

- Tất nhiên rồi, - anh ta nói.

— Ну, так отчего же ты не откупаешься?

- Vậy thì sao anh không mua chuộc chủ mình đi?

Хорь покрутил головой.

Hore lắc đầu.

— Чем, батюшка, откупиться прикажешь?

- Mua chuộc chủ mình bằng cái gì, thưa ngài?

— Ну, полно, старина...

- À, bất cứ cái gì, anh bạn à...

— Попал Хорь в вольные люди, — продолжал он вполголоса, как будто про себя, — кто без бороды живет, тот Хорю и на́больший.

- Hore đã trở thành một người tự do, - anh ta tiếp tục nói nhỏ như thể đang tự nói với bản thân mình, - ai sống không có râu thì là người quan trọng nhất đối với Hore.

— А ты сам бороду сбрей.

- Thế thì anh hãy cạo râu của mình đi.

— Что борода? борода — трава: скосить можно.

- Râu thì sao? Râu chỉ là cỏ: có thể cắt nó đi mà.

— Ну, так что ж?

- Vậy thì sao?

— А, знать, Хорь прямо в купцы попадет; купцам-то жизнь хорошая, да и те в бородах.

- À, Hore chắc chắn sẽ trở thành một thương nhân; cuộc sống của thương nhân rất tốt đẹp, và họ cũng có râu nữa.

— А что, ведь ты тоже торговлей занимаешься? — спросил я его.

- Nhưng mà anh cũng làm kinh doanh mà? - Tôi hỏi anh ấy.

— Торгуем помаленьку маслишком да дегтишком... Что же, тележку, батюшка, прикажешь заложить?

- Chúng tôi buôn bán dầu mỏ và nhựa thô... Vậy thì, thưa ngài, anh có lệnh bán chiếc xe không?

«Крепок ты на язык и человек себе на уме», — подумал я.

"Anh thật là một người hùng biện và thông minh", tôi tự nghĩ.

— Нет, — сказал я вслух, — тележки мне не надо; я завтра около твоей усадьбы похожу и, если позволишь, останусь ночевать у тебя в сенном сарае.

- Không, - tôi nói lớn tiếng, - tôi không cần chiếc xe đó; ngày mai tôi sẽ đi dạo quanh khu nhà của anh, và nếu anh cho phép, tôi sẽ ở lại qua đêm trong chuồng ngựa của anh.

— Милости просим. Да покойно ли тебе будет в сарае? Я прикажу бабам постлать тебе простыню и положить подушку. Эй, бабы! — вскричал он, поднимаясь с места, — сюда, бабы!.. А ты, Федя, поди с ними. Бабы ведь народ глупый.

- Mời vào nhé. Liệu anh có thoải mái trong chuồng ngựa không? Tôi sẽ bảo các bà dọn sẵn một cái ga trải giường và đặt một cái gối. Này, các bà! - Ông ta hét lên, đứng dậy khỏi ghế, - lại đây, các bà!... Còn anh, Fedya, hãy đi theo các bà. Các bà thật là những người ngu ngốc.

Четверть часа спустя Федя с фонарем проводил меня в сарай.

Mười lăm phút sau, Fedya dẫn đường cho tôi vào chuồng ngựa bằng một ngọn đèn.

Я бросился на душистое сено, собака свернулась у ног моих; Федя пожелал мне доброй ночи, дверь заскрипела и захлопнулась.

Tôi nằm xuống trên đống cỏ thơm, con chó cuộn tròn dưới chân tôi; Fedya chúc tôi ngủ ngon, cánh cửa kẽo kẹt mở ra và đóng lại.

Я довольно долго не мог заснуть.

Tôi đã không thể ngủ trong khoảng thời gian khá lâu.

Корова подошла к двери, шумно дохнула раза два; собака с достоинством на нее зарычала; свинья прошла мимо, задумчиво хрюкая; лошадь где-то в близости стала жевать сено и фыркать...

Một con bò tiến lại gần cánh cửa, thở mạnh hai lần; con chó hù dọa nó một cách đầy kiêu hãnh; một con lợn đi qua, kêu lên một cách chán nản; một con ngựa ở đâu đó gần đó bắt đầu nhai cỏ và híu lên...

Я, наконец, задремал.

Cuối cùng tôi đã ngủ thiếp.

На заре Федя разбудил меня.

Lúc bình minh, Fedya đánh thức tôi dậy.

Этот веселый, бойкий парень очень мне нравился; да и, сколько я мог заметить, у старого Хоря он тоже был любимцем.

Chàng trai vui tính, năng động này thật sự rất làm tôi thích; và theo những gì tôi có thể nhận thấy, anh ấy cũng là một người yêu thích của lão Horia già.

Они оба весьма любезно друг над другом подтрунивали.

Hai người họ thường trêu chọc nhau một cách thân thiện.

Старик вышел ко мне навстречу.

Ông già đó đã bước ra đón tôi.

Оттого ли, что я провел ночь под его кровом, по другой ли какой причине, только Хорь гораздо ласковее вчерашнего обошелся со мной.

Dù là vì tôi đã ngủ dưới mái nhà của ông ấy vào đêm qua, hay vì một lý do nào khác, thì Horia cũng đối xử với tôi nhã nhặn hơn so với ngày hôm qua.

— Самовар тебе готов, — сказал он мне с улыбкой, — пойдем чай пить.

- Samovar đã sẵn sàng cho bạn rồi, - ông ấy mỉm cười nói với tôi, - đi uống trà thôi.

Мы уселись около стола. Здоровая баба, одна из его невесток, принесла горшок с молоком. Все его сыновья поочередно входили в избу.

Chúng tôi ngồi xuống bàn. Một người phụ nữ khỏe mạnh, một trong những con dâu của ông ấy, đã mang đến một cái nồi chứa đầy sữa. Tất cả các con trai của ông ấy đều lần lượt bước vào nhà.

— Что у тебя за рослый народ! — заметил я старику.

- Những người đàn ông cao lớn thế này của bạn thật là tuyệt! - Tôi nói với ông già đó.

— Да, — промолвил он, откусывая крошечный кусок сахару, — на меня да на мою старуху жаловаться, кажись, им нечего.

- Phải, - ông ấy nói, cắn một miếng nhỏ đường, - có vẻ như họ không có gì để phàn nàn về tôi và vợ già của tôi cả.

— И все с тобой живут?

- Và tất cả họ đều sống cùng bạn à?

— Все. Сами хотят, так и живут.

- Tất cả. Họ muốn sống cùng thì họ sẽ sống cùng.

— И все женаты?

- Và tất cả họ đều kết hôn rồi à?

— Вон один, пострел, не женится, — отвечал он, указывая на Федю, который по-прежнему прислонился к двери. — Васька, тот еще молод, тому погодить можно.

- Có một người, một tên ngốc, không chịu kết hôn, - ông ấy trả lời, chỉ vào Fedya, người vẫn dựa vào cửa. - Vaska thì còn trẻ, có thể chờ đợi một chút.

— А что мне жениться? — возразил Федя, — мне и так хорошо. На что мне жена? Лаяться с ней, что ли?

- Sao tôi lại phải kết hôn chứ? - Fedya phản đối, - tôi đang sống rất vui mà. Tôi cần vợ làm gì chứ? Chửi nhau với vợ à?

— Ну, уж ты... уж я тебя знаю! кольца серебряные носишь... Тебе бы всё с дворовыми девками нюхаться... «Полноте, бесстыдники!» — продолжал старик, передразнивая горничных. — Уж я тебя знаю, белоручка ты этакой!

- À, mày... tôi biết mày thế nào rồi! Mang nhẫn bạc... Mày chỉ muốn tán tỉnh những cô hầu gái thôi... "Đủ rồi, mấy tên vô đạo đó!" - ông già tiếp tục, bắt chước những cô hầu gái. - Tôi biết mày thế nào rồi, mày chỉ là một tên hèn nhát thôi!

— А в бабе-то что хорошего?

- Vậy thì có gì tốt ở một người phụ nữ chứ?

— Баба — работница, — важно заметил Хорь. — Баба мужику слуга.

- Một người phụ nữ là một người lao động, - Khory nhấn mạnh. - Một người phụ nữ là một người phục vụ đàn ông.

— Да на что мне работница?

- Nhưng tôi cần một người lao động làm gì chứ?

— То-то, чужими руками жар загребать любишь. Знаем мы вашего брата.

- Thế này nhé, mày thích ngồi lại và nhờ người khác làm việc cho mày. Chúng tôi biết mày rồi.

— Ну, жени меня, коли так. А? что! Что ж ты молчишь?

- À, được rồi, cưới tôi đi, nếu vậy thì. À? Sao mày lại im lặng vậy?

— Ну, полно, полно, балагур. Вишь, барина мы с тобой беспокоим. Женю, небось... А ты, батюшка, не гневись: дитятко, видишь, малое, разуму не успело набраться.

- Thôi, thôi, mày chơi khăm người khác đấy. Mày thấy chưa, chúng tôi đang làm phiền chủ nhân. Anh ấy sẽ cưới cho mày thôi... Còn mày, thưa ngài, đừng giận dữ: cậu bé này còn nhỏ, chưa kịp trưởng thành.

Федя покачал головой...

Fedya lắc đầu...

— Дома Хорь? — раздался за дверью знакомый голос, — и Калиныч вошел в избу с пучком полевой земляники в руках, которую нарвал он для своего друга, Хоря. Старик радушно его приветствовал. Я с изумлением поглядел на Калиныча: признаюсь, я не ожидал таких «нежностей» от мужика.

- Khory ở nhà à? - Một giọng quen thuộc vang lên từ bên ngoài cửa - và Kalynych bước vào nhà với một bó dâu tây hoang dại đang nở trong tay, mà anh ấy đã nhặt cho người bạn của mình, Khory. Người già chào đón anh ta một cách thân thiện. Tôi ngạc nhiên nhìn Kalynych: thành thật mà nói, tôi không mong đợi những "sự dịu dàng" như vậy từ một người đàn ông.

Я в этот день пошел на охоту часами четырьмя позднее обыкновенного и следующие три дня провел у Хоря.

Tôi đi săn vào ngày hôm đó bốn tiếng sau bình thường và dành ba ngày tiếp theo ở nhà Khory.

Меня занимали новые мои знакомцы.

Tôi bị cuốn hút bởi những người bạn mới của tôi.

Не знаю, чем я заслужил их доверие, но они непринужденно разговаривали со мной.

Tôi không biết mình đã làm gì để chiếm được sự tin tưởng của họ, nhưng họ trò chuyện với tôi một cách thoải mái.

Я с удовольствием слушал их и наблюдал за ними.

Tôi thích lắng nghe họ và quan sát họ.

Оба приятеля нисколько не походили друг на друга.

Hai người bạn này không hề giống nhau.

Хорь был человек положительный, практический, административная голова, рационалист; Калиныч, напротив, принадлежал к числу идеалистов, романтиков, людей восторженных и мечтательных.

Khor là một người đàn ông tích cực, thực tế, một bộ óc hành chính, một người theo chủ nghĩa duy lý; trái lại, Kalynych lại là một người lý tưởng, lãng mạn, say mê và mơ mộng.

Хорь понимал действительность, то есть: обстроился, накопил деньжонку, ладил с барином и с прочими властями; Калиныч ходил в лаптях и перебивался кое-как.

Khor hiểu thực tế, tức là: anh ta xây nhà, tiết kiệm tiền, hợp tác với chủ đất và các cơ quan thẩm quyền khác; còn Kalynych thì mang dép lốp và sống một cách tạm bợ.

Хорь расплодил большое семейство, покорное и единодушное; у Калиныча была когда-то жена, которой он боялся, а детей и не бывало вовсе.

Khor có một gia đình lớn, ngoan ngoãn và đồng lòng; còn Kalynych từng có một người vợ mà anh ta sợ, và chưa bao giờ có con.

Хорь насквозь видел г-на Полутыкина; Калиныч благоговел перед своим господином.

Khor hiểu rõ ông Polutykin; còn Kalynych thì tôn kính chủ nhân của mình.

Хорь любил Калиныча и оказывал ему покровительство; Калиныч любил и уважал Хоря.

Khor yêu mến Kalynych và bảo trợ anh ta; còn Kalynych thì yêu mến và tôn trọng Khor.

Хорь говорил мало, посмеивался и разумел про себя; Калиныч объяснялся с жаром, хотя и не пел соловьем, как бойкий фабричный человек...

Khor nói rất ít, chỉ cười và suy ngẫm trong lòng; còn Kalynych thì nói rất nhiều, mặc dù không hề hùng biện như một người nhà máy nhanh nhẹn...

Но Калиныч был одарен преимуществами, которые признавал сам Хорь, например: он заговаривал кровь, испуг, бешенство, выгонял червей; пчелы ему дались, рука у него была легкая.

Nhưng Kalynych lại có những khả năng mà chính Khor cũng phải thừa nhận, chẳng hạn như: anh ta có thể chữa máu me, sợ hãi, dại loạn, xua đuổi những con giòi; anh ta cũng thành thục với những con ong, và tay anh ta rất nhẹ nhàng.

Хорь при мне попросил его ввести в конюшню новокупленную лошадь, и Калиныч с добросовестною важностью исполнил просьбу старого скептика.

Khor yêu cầu anh ta đưa con ngựa mới mua vào chuồng, và Kalynych đã thực hiện yêu cầu của người hoài nghi cũ một cách tận tâm.

Калиныч стоял ближе к природе; Хорь же — к людям, к обществу; Калиныч не любил рассуждать и всему верил слепо; Хорь возвышался даже до иронической точки зрения на жизнь.

Kalinych gần gũi với thiên nhiên hơn; còn Khor thì gần gũi với con người, với xã hội; Kalynych không thích suy luận và tin tưởng mù quáng vào mọi thứ; Khor thậm chí còn có một cái nhìn hài hước đối với cuộc sống.

Он много видел, много знал, и от него я многому научился.

Anh ấy đã chứng kiến và biết rất nhiều, và tôi đã học được rất nhiều từ anh ấy.

Например, из его рассказов узнал я, что каждое лето, перед покосом, появляется в деревнях небольшая тележка особенного вида.

Chẳng hạn, tôi đã biết từ những câu chuyện của anh ấy rằng mỗi mùa hè, trước khi cắt cỏ, một chiếc xe ngựa nhỏ đặc biệt sẽ xuất hiện ở những ngôi làng nhỏ.

В этой тележке сидит человек в кафтане и продает косы.

Trong chiếc xe ngựa này, một người đàn ông mặc áo kaftan ngồi bán những chiếc kéo.

На наличные деньги он берет рубль двадцать пять копеек — полтора рубля ассигнациями; в долг — три рубля и целковый.

Anh ta bán những chiếc kéo với giá tiền mặt là 25 kopeck một chiếc - 1,5 rúp bằng tiền giấy; còn nếu bán nợ thì giá là 3 rúp và một rúp tròn.

Все мужики, разумеется, берут у него в долг. Через две-три недели он появляется снова и требует денег.

Tất nhiên, tất cả những người đàn ông đều vay tiền từ anh ta. Sau hai hoặc ba tuần, anh ta sẽ trở lại và đòi tiền.

У мужика овес только что скошен, стало быть, заплатить есть чем; он идет с купцом в кабак и там уже расплачивается.

Người đàn ông vừa cắt cỏ xong, vì vậy anh ta có tiền để trả; anh ta đi với người buôn bán vào quán rượu và trả tiền ở đó.

Иные помещики вздумали было покупать сами косы на наличные деньги и раздавать в долг мужикам по той же цене; но мужики оказались недовольными и даже впали в уныние; их лишали удовольствия щелкать по косе, прислушиваться, перевертывать ее в руках и раз двадцать спросить у плутоватого мещанина-продавца: «А что, малый, коса-то не больно того?»

Một số chủ đất muốn mua những chiếc kéo bằng tiền mặt và cho những người đàn ông vay với cùng mức giá; nhưng những người đàn ông này không hài lòng và thậm chí còn trở nên chán nản; họ bị tước đi niềm vui khi đánh vào chiếc kéo, lắng nghe, lật nó trong tay và hỏi người buôn bán nhỏ một cách hóm hỉnh: "Này, anh bạn, chiếc kéo này không tệ lắm à?"

Те же самые проделки происходят и при покупке серпов, с тою только разницей, что тут бабы вмешиваются в дело и доводят иногда самого продавца до необходимости, для их же пользы, поколотить их.

Những trò chơi tương tự cũng diễn ra khi mua những chiếc liềm, với sự khác biệt là những người phụ nữ can thiệp vào việc này và đôi khi buộc người bán hàng phải mua cho họ một chiếc liềm, vì lợi ích của họ.

Но более всего страдают бабы вот при каком случае.

Nhưng những người phụ nữ phải chịu đựng nhiều nhất trong một trường hợp như thế này.

Поставщики материала на бумажные фабрики поручают закупку тряпья особенного рода людям, которые в иных уездах называются «орлами».

Những nhà cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy giấy giao cho những người mua vải một loại đặc biệt, những người ở một số quận khác được gọi là "đại bàng".

Такой «орел» получает от купца рублей двести ассигнациями и отправляется на добычу.

Một "đại bàng" như vậy nhận được từ người buôn bán khoảng 200 rúp bằng tiền giấy và đi mua hàng.

Но, в противность благородной птице, от которой он получил свое имя, он не нападает открыто и смело: напротив, «орел» прибегает к хитрости и лукавству.

Tuy nhiên, trái ngược với loài chim cao quý mà anh ta lấy tên từ, anh ta không tấn công một cách cởi mở và dũng cảm: ngược lại, "đại bàng" sử dụng sự khôn khéo và xảo tráo.

Он оставляет свою тележку где-нибудь в кустах около деревни, а сам отправляется по задворьям да по задам, словно прохожий какой-нибудь или просто праздношатающийся.

Anh ta để lại chiếc xe của mình ở đâu đó trong bụi cây gần làng, và bản thân anh ta đi vào các khu vườn và sân sau, như một người đi đường hoặc chỉ đi dạo một cách vô tư.

Бабы чутьем угадывают его приближенье и крадутся к нему навстречу.

Những người phụ nữ cảm nhận được sự tiếp cận của anh ta và lén đến gặp anh ta.

Второпях совершается торговая сделка. За несколько медных грошей баба отдает «орлу» не только всякую ненужную тряпицу, но часто даже мужнину рубаху и собственную паневу.

Một thỏa thuận thương mại được thực hiện nhanh chóng. Với một vài xu, người phụ nữ không chỉ đưa cho "đại bàng" mọi mảnh vải không cần thiết, mà thường còn cả áo của chồng và áo choàng của chính mình.

В последнее время бабы нашли выгодным красть у самих себя и сбывать таким образом пеньку, в особенности «замашки», — важное распространение и усовершенствование промышленности «орлов»!

Gần đây, những người phụ nữ thấy có lợi khi trộm từ chính mình và bán như vậy, ví dụ như rơm, nhất là "chất thải", một sự phát triển và cải tiến quan trọng cho ngành công nghiệp của "đại bàng"!

Но зато мужики, в свою очередь, навострились и при малейшем подозрении, при одном отдаленном слухе о появлении «орла» быстро и живо приступают к исправительным и предохранительным мерам.

Tuy nhiên, những người đàn ông, theo lượt, cũng trở nên cảnh giác hơn và khi có chút nghi ngờ, khi chỉ nghe một tin đồn về sự xuất hiện của "đại bàng", họ nhanh chóng và sống động áp dụng các biện pháp sửa chữa và phòng ngừa.

И в самом деле, не обидно ли?

Và thật sự, chẳng phải thật đáng tiếc sao?

Пеньку продавать их дело, и они ее точно продают, не в городе, — в город надо самим тащиться, — а приезжим торгашам, которые, за неимением безмена, считают пуд в сорок горстей — а вы знаете, что за горсть и что за ладонь у русского человека, особенно когда он «усердствует»!

Bán rơm là việc của họ, và họ chắc chắn bán nó, không phải ở thành phố - vì họ phải tự mình đi đến thành phố - mà cho những thương nhân đến từ nơi khác, những người, vì không có cân, tính bằng bốn mươi nắm - và bạn biết một nắm và một bàn tay là gì đối với người Nga, đặc biệt là khi anh ta "chăm chỉ"!

Таких рассказов я, человек неопытный и в деревне не «живалый» (как у нас в Орле говорится), наслушался вдоволь.

Tôi đã nghe rất nhiều câu chuyện như vậy, một người thiếu kinh nghiệm và không "sống ở Orle" (như chúng tôi ở Orle nói),

Но Хорь не всё рассказывал, он сам меня расспрашивал о многом.

Nhưng Khorey không kể hết tất cả, anh ấy cũng hỏi tôi về nhiều điều.

Узнал он, что я бывал за границей, и любопытство его разгорелось...

Anh ấy biết tôi đã từng ở nước ngoài, và sự tò mò của anh ấy được khơi dậy...

Калиныч от него не отставал; но Калиныча более трогали описания природы, гор, водопадов, необыкновенных зданий, больших городов; Хоря занимали вопросы административные и государственные.

Kalynych cũng không thua kém; nhưng Kalynych cảm động hơn với những mô tả về thiên nhiên, núi, thác nước, những tòa nhà đặc biệt, những thành phố lớn; Khorey quan tâm đến những vấn đề hành chính và chính trị.

Он перебирал всё по порядку: «Что, у них это там есть так же, как у нас, аль иначе?..

Anh ấy xem xét tất cả theo thứ tự: "Vậy thì, ở đó cũng có những thứ như thế à, giống như ở chúng ta, hay khác vậy?"..

Ну, говори, батюшка, — как же?..» —

"Nào, hãy nói cho chúng tôi biết, thưa ngài - như thế nào?" -

«А! ах, господи, твоя воля!» — восклицал Калиныч во время моего рассказа; Хорь молчал, хмурил густые брови и лишь изредка замечал, что, «дескать, это у нас не шло бы, а вот это хорошо — это порядок».

"À! Chúa ơi, như ngài muốn!" - Kalynych thốt lên trong khi tôi đang kể chuyện; Khorey im lặng, cau mày dày đặc và chỉ thỉnh thoảng lưu ý rằng, "Chúng tôi sẽ không làm được như thế, nhưng điều này thật tốt - đây là một trật tự".

Всех его расспросов я передать вам не могу, да и незачем; но из наших разговоров я вынес одно убежденье, которого, вероятно, никак не ожидают читатели, — убежденье, что Петр Великий был по преимуществу русский человек, русский именно в своих преобразованиях.

Tôi không thể chuyển tất cả những câu hỏi của anh ấy cho bạn, và cũng không cần thiết; nhưng tôi đã rút ra một kết luận từ những cuộc trò chuyện của chúng tôi, một kết luận mà có lẽ các độc giả không mong đợi - rằng Peter Đại đế chủ yếu là một người Nga, một người Nga thực sự trong những cải cách của anh ấy.

Русский человек так уверен в своей силе и крепости, что он не прочь и поломать себя: он мало занимается своим прошедшим и смело глядит вперед.

Người Nga rất tự tin vào sức mạnh và sự kiên cường của bản thân, cho nên họ sẵn sàng tự hủy hoại bản thân: họ ít quan tâm đến quá khứ của mình và dũng cảm nhìn về phía trước.

Что хорошо — то ему и нравится, что разумно — того ему и подавай, а откуда оно идет, — ему всё равно.

Họ thích những gì tốt, và những gì hợp lý - hãy mang đến cho họ, và từ đâu nó đến - họ không quan tâm.

Его здравый смысл охотно подтрунит над сухопарым немецким рассудком; но немцы, по словам Хоря, любопытный народец, и поучиться у них он готов.

Lý trí lành mạnh của anh ấy sẵn sàng chế nhạo lý trí khô cứng của Đức; nhưng theo lời của Khorey, người Đức là một dân tộc tò mò, và anh ấy sẵn sàng học hỏi từ họ.

Благодаря исключительности своего положенья, своей фактической независимости, Хорь говорил со мной о многом, чего из другого рычагом не выворотишь, как выражаются мужики, жерновом не вымелешь.

Nhờ vào vị thế đặc biệt của mình, sự độc lập thực tế của mình, Khorey đã nói với tôi về nhiều điều mà không thể lấy ra từ một cái cần cẩu khác, như nông dân nói, hoặc từ một cái cối xay khác.

Он действительно понимал свое положенье.

Anh ấy thực sự hiểu vị thế của mình.

Толкуя с Хорем, я в первый раз услышал простую, умную речь русского мужика.

Trong cuộc trò chuyện với Khorey, lần đầu tiên tôi được nghe thấy một ngôn ngữ đơn giản, thông minh của một người nông dân Nga.

Его познанья были довольно, по-своему, обширны, но читать он не умел; Калиныч — умел.

Kiến thức của anh ấy khá rộng, theo cách của anh ấy, nhưng anh ấy không biết đọc; Kalynych thì biết đọc.

«Этому шалопаю грамота далась, — заметил Хорь, — у него и пчелы отродясь не мерли». —

"Cậu bé này thông minh về chữ viết," Khorey nhận xét, "thậm chí ong mật cũng không chết trong tay cậu ấy." -

«А детей ты своих выучил грамоте?»

"Và bạn đã dạy những đứa con của bạn chữ viết rồi chứ?"

Хорь помолчал.

Khorey im lặng.

«Федя знает». —

"Fedya biết rồi." -

«А другие?» —

"Còn những đứa khác thì sao?" -

«Другие не знают». —

"Những đứa khác thì không biết." -

«А что́?»

"Vậy thì sao?"

Старик не отвечал и переменил разговор.

Ông già không trả lời và chuyển chủ đề khác.

Впрочем, как он умен ни был, водились и за ним многие предрассудки и предубеждения.

Tuy nhiên, dù anh ấy thông minh đến mức nào, anh ấy vẫn mang theo nhiều định kiến và thành kiến.

Баб он, например, презирал от глубины души, а в веселый час тешился и издевался над ними.

Ví dụ, anh ấy coi thường những người phụ nữ từ tận đáy lòng, và trong những giờ phút vui vẻ, anh ấy thường chế nhạo và châm chọc họ.

Жена его, старая и сварливая, целый день не сходила с печи и беспрестанно ворчала и бранилась; сыновья не обращали на нее внимания, но невесток она содержала в страхе божием.

Vợ anh ấy, một người phụ nữ già và hay cãi vã, cả ngày không rời khỏi bếp và không ngừng càu nhàu và mắng chửi; các con trai không chú ý đến cô ấy, nhưng các con dâu thì cô ấy vẫn khiến họ sợ hãi.

Недаром в русской песенке свекровь поет: «Какой ты мне сын, какой семьянин! Не бьешь ты жены, не бьешь молодой...»

Không có gì ngạc nhiên khi trong một bài hát Nga, người mẹ chồng hát: "Con trai tôi thật tuyệt, thật là một người đàn ông tốt! Con không đánh vợ, cũng không đánh con dâu..."

Я раз было вздумал заступиться за невесток, попытался возбудить сострадание Хоря; но он спокойно возразил мне, что «охота-де вам такими... пустяками заниматься, — пускай бабы ссорятся...

Một lần, tôi đã cố gắng bảo vệ các con dâu, cố gắng khơi dậy lòng từ bi của Khory; nhưng anh ấy bình tĩnh phản đối tôi rằng "Các bạn không cần phải bận tâm với những chuyện nhỏ nhặt như thế - hãy để những người phụ nữ cãi nhau..."

Их что разнимать — то хуже, да и рук марать не стоит».

"Nếu các bạn can thiệp thì chỉ khiến tình hình tồi tệ hơn, và cũng không đáng phí sức lực vào đó."

Иногда злая старуха слезала с печи, вызывала из сеней дворовую собаку, приговаривая: «Сюды, сюды, собачка!» —

Đôi khi người phụ nữ xấu tính này bước xuống khỏi bếp, gọi con chó trong sân, và nói: "Đến đây, đến đây, con chó!" -

и била ее по худой спине кочергой или становилась под навес и «лаялась», как выражался Хорь, со всеми проходящими.

và dùng cái móc xỉa răng đánh vào lưng gầy của nó, hoặc trốn đằng sau mái hiên và "sủa", như Khory nói, với tất cả những người đi qua.

Мужа своего она, однако же, боялась и, по его приказанию, убиралась к себе на печь.

Tuy nhiên, cô ấy vẫn sợ chồng mình, và theo lệnh của anh ta, cô ấy trèo lên bếp.

Но особенно любопытно было послушать спор Калиныча с Хорем, когда дело доходило до г-на Полутыкина.

Nhưng điều thú vị nhất là cuộc tranh luận giữa Kalinich và Khory, khi nói về ông Polutykin.

«Уж ты, Хорь, у меня его не трогай», — говорил Калиныч.

"Ôi, Khory, đừng chạm vào anh ấy", Kalinich nói.

«А что ж он тебе сапогов не сошьет?» — возражал тот.

"Vậy thì tại sao anh ấy lại không làm giày cho bạn?" - Khory phản đối.

«Эка, сапоги!..

"Ôi, giày à!.."

на что мне сапоги?

Tôi đâu cần giày chứ?

Я мужик...» — «Да вот и я мужик, а вишь...»

Tôi là một người đàn ông..." - "Đúng thế đấy, tôi cũng là một người đàn ông, nhưng mà..."

При этом слове Хорь поднимал свою ногу и показывал Калинычу сапог, скроенный, вероятно, из мамонтовой кожи.

Khi nói câu đó, Khory nâng chân lên và cho Kalinich xem một đôi giày được may, có lẽ, từ da mamút.

«Эх, да ты разве наш брат!» — отвечал Калиныч.

"Ôi, bạn thật là một anh chàng tuyệt vời!" - Kalinich trả lời.

«Ну, хоть бы на лапти дал: ведь ты с ним на охоту ходишь; чай, что день, то лапти». —

"Chà, ít nhất hãy cho tôi đôi giày đông xuân: dù sao thì bạn cũng đi săn với anh ấy; mỗi ngày, bạn cần một đôi giày đông xuân." -

«Он мне дает на лапти». —

"Anh ấy cho tôi đôi giày đông xuân." -

«Да, в прошлом году гривенник пожаловал». Калиныч с досадой отворачивался, а Хорь заливался смехом, причем его маленькие глазки исчезали совершенно.

"Đúng thế đấy, năm ngoái anh ấy đã cho tôi 1 đồng grivna." Kalinich bực bội quay đi, còn Khory thì cười lớn, những đôi mắt nhỏ bé của anh ta hoàn toàn biến mất khỏi tầm nhìn.

Калиныч пел довольно приятно и поигрывал на балалайке.

Kalinich hát khá hay và chơi balalaika rất giỏi.

Хорь слушал, слушал его, загибал вдруг голову набок и начинал подтягивать жалобным голосом.

Khori lắng nghe, lắng nghe anh ấy, rồi bỗng nhiên nghiêng đầu sang một bên và bắt đầu hát bằng một giọng than khóc.

Особенно любил он песню: «Доля ты моя, доля!»

Anh ấy đặc biệt thích bài hát: "Số phận của tôi, số phận của tôi!"

Федя не упускал случая подтрунить над отцом.

Fedya không bỏ lỡ cơ hội chế nhạo cha mình.

«Чего, старик, разжалобился?»

"Thế nào, bố già, bạn lại thương cảm à?"

Но Хорь подпирал щеку рукой, закрывал глаза и продолжал жаловаться на свою долю...

Nhưng Khory lại đè má hồng bằng tay, nhắm mắt lại và tiếp tục than khóc về số phận của mình...

Зато в другое время не было человека деятельнее его: вечно над чем-нибудь копается — телегу чинит, забор подпирает, сбрую пересматривает.

Tuy nhiên, vào những lúc khác, không có ai năng nổ hơn anh ấy: anh ta luôn bận bịu với một thứ gì đó - sửa chữa xe ngựa, sửa chữa hàng rào, kiểm tra dây cương ngựa.

Особенной чистоты он, однако, не придерживался и на мои замечания отвечал мне однажды, что «надо-де избе жильем пахнуть».

Tuy nhiên, anh ấy không hề chú trọng đến sự sạch sẽ, và một lần anh ấy đã trả lời tôi rằng "phải khiến cho ngôi nhà có mùi như một ngôi nhà đích thực".

— Посмотри-ка, — возразил я ему, — как у Калиныча на пасеке чисто.

- Hãy nhìn xem," tôi phản đối anh ấy, "Kalinich thật sạch sẽ trong chuồng ong của anh ấy."

— Пчелы бы жить не стали, батюшка, — сказал он со вздохом.

- "Những con ong sẽ không chịu ở đó, thưa ngài," anh ấy thở dài nói.

«А что, — спросил он меня в другой раз, — у тебя своя вотчина есть?» —

- "Vậy thì," anh ấy hỏi tôi một lần khác, "bạn có một mảnh đất của riêng mình à?"

«Есть». —

- "Có."

«Далеко отсюда?» —

- "Nó ở xa khỏi nơi này à?"

«Верст сто». —

- "Khoảng một trăm dặm."

«Что же ты, батюшка, живешь в своей вотчине?» —

- "Vậy tại sao, thưa ngài, bạn lại sống trong mảnh đất của chính mình vậy?"

«Живу». —

- "Vì tôi sống ở đó mà."

«А больше, чай, ружьем пробавляешься?» —

- "Và tất nhiên, bạn chỉ sử dụng súng để sinh kế, phải không?"

«Признаться, да». —

- "Thành thật mà nói, vâng."

«И хорошо, батюшка, делаешь; стреляй себе на здоровье тетеревов да старосту меняй почаще».

- "Thế thì tốt lắm, thưa ngài. Hãy bắn những con chim tétêrê và thay đổi người cai quản thường xuyên hơn nhé."

На четвертый день, вечером, г. Полутыкин прислал за мной.

Vào buổi tối ngày thứ tư, anh Polutykin đã gửi người đến gọi tôi.

Жаль мне было расставаться с стариком.

Thật tiếc khi phải chia tay với ông lão này.

Вместе с Калинычем сел я в телегу.

Tôi cùng với Kalinych lên xe ngựa.

«Ну, прощай, Хорь, будь здоров, — сказал я... — Прощай, Федя». —

- "Thôi, tạm biệt nhé, Hor', hãy chăm sóc sức khỏe nhé," tôi nói... - "Tạm biệt, Fedya."

«Прощай, батюшка, прощай, не забывай нас».

- "Tạm biệt, thưa ngài. Tạm biệt, đừng quên chúng tôi nhé."

Мы поехали; заря только что разгоралась.

Chúng tôi bắt đầu hành trình; bình minh vừa bắt đầu.

«Славная погода завтра будет», — заметил я, глядя на светлое небо.

- "Thời tiết ngày mai sẽ thật tuyệt," tôi nhận xét, nhìn lên bầu trời sáng chói đó.

«Нет, дождь пойдет, — возразил мне Калиныч, — утки вон плещутся, да и трава больно сильно пахнет».

- "Không, sẽ mưa," Kalinych phản đối, "những con vịt này đang bơi, và cỏ cũng có mùi rất mạnh."

Мы въехали в кусты. Калиныч запел вполголоса, подпрыгивая на облучке, и всё глядел да глядел на зарю...

Chúng tôi tiến vào khu rừng. Kalinych hát nhỏ giọng, nhảy lên xe ngựa, và liên tục nhìn vào bình minh...

На другой день я покинул гостеприимный кров г-на Полутыкина.

Ngày hôm sau, tôi đã rời khỏi ngôi nhà hiếu khách của Mr. Polutykin.